Η ιστορία του μαυρίσματος και τα αντηλιακά που… έγραψαν ιστορία

Παρασκευή, 1 Ιουλίου 2022 Λένα Ιωαννίδου Chief Editor	BEAUTY SAGA

Από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη ως την Αναγέννηση, την Ελισαβετιανή και τη Βικτωριανή εποχή, η αλαβάστρινη, διάφανη γυναικεία επιδερμίδα –ακόμη κι όταν έπρεπε να δημιουργηθεί με δηλητηριώδεις λευκαντικές κρέμες από μόλυβδο και κιμωλία-ήταν συνώνυμη της ομορφιάς και κυρίως της ευγενούς καταγωγής. Αντίθετα, η σκουρόχρωμη επιδερμίδα χαρακτήριζε τις σκληραγωγημένες γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων της υπαίθρου. Η εικόνα αυτή άρχισε να αλλάζει όταν η βιομηχανική επανάσταση και η αστικοποίηση, στα τέλη του 19^ου αιώνα, ανάγκασε γυναίκες και παιδιά να εγκαταλείψουν τα χωράφια και να εργαστούν σε σκοτεινά εργοστάσια. Τα χλομά, ασθενικά πρόσωπα, τώρα δήλωναν την εργατική τάξη. Για τη μεγαλοαστική τάξη βέβαια, η ηθελημένη έκθεση στον ήλιο, συνέχιζε να είναι απλώς αδιανόητη, ακόμα και όταν ο πρωτοπόρος βρετανός γιατρός, Theobald Palm μίλησε για την D, τη "βιταμίνη του ήλιου" και τη σημασία της ηλιοθεραπείας στην ανάπτυξη υγιών οστών. Έπρεπε να έρθει μια επαναστάτρια του στιλ για να την πείσει να απαρνηθεί τα καπέλα και τα παρασόλ της και να ενδώσει στη μόδα του μαυρίσματος…

1923. Ο αστικός μύθος λέει, ότι Coco Chanel στη διάρκεια μιας κρουαζιέρας με γιοτ στην Κυανή Ακτή, ξεχάστηκε στον ήλιο και απόκτησε ηλιοκαμένο χρώμα. Αυτό ήταν! Επιστρέφοντας, το «λάθος» της εντυπωσιάζει τις γυναίκες του κύκλου της και σε ανύποπτο χρόνο το μαύρισμα γίνεται σημάδι απελευθέρωσης και fashion trend! Στο μυθιστόρημα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ «Τρυφερή είναι η Νύχτα» που κυκλοφορεί λίγα χρόνια αργότερα, η εικόνα της αμερικανικής ελίτ και των διασημοτήτων του Χόλιγουντ να απολαμβάνουν την ήλιο της Γαλλικής Ριβιέρας αποτυπώνεται με τον πιο γοητευτικό τρόπο.

1925. Η μαυρισμένη επιδερμίδα γίνεται σύμβολο υγείας. Η ραγδαία άνοδος του καταναλωτισμού, τα προσιτά πλέον ταξίδια και η αύξηση του χρόνου των διακοπών δημιουργούν την ανάγκη για προϊόντα που βοηθούν στην απόκτηση μαυρίσματος και στην αποφυγή επώδυνων εγκαυμάτων. Στη Γερμανία του μεσοπολέμου, η NIVEA , μια κρέμα για όλη την οικογένεια , γνωστή ήδη από το 1911, μπαίνει στο διάσημο μπλε κουτί και, ακολουθώντας τις τάσεις της εποχής, συνδέεται με τα σπορ και την απόλαυση του ήλιου στη φύση . Όπως αποκαλύπτουν οι διαφημιστικές ρεκλάμες της μάρκας, με τα καλλίγραμμα μαυρισμένα κορίτσια, η κρέμα συστήνεται ως το ιδανικό προϊόν περιποίησης και προστασίας της επιδερμίδας κάτω από το φως του ήλιου, ακόμα κι όταν χρόνια αργότερα στη γκάμα του brand προστίθεται το λάδι μαυρίσματος.

1928. Όπως είναι φυσικό, η μαυρισμένη επιδερμίδα γίνεται μόδα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Οι γιατροί θεωρούν τον ήλιο ως «το καλύτερο γιατρικό στον κόσμο» και συστήνουν κούρες ηλιοθεραπείας . Οι νεαρές, δραστήριες Αμερικανίδες, αγαπούν τα σπορ, εκθέτουν ολοένα και περισσότερα σημεία του σώματός τους στον ήλιο και όπως είναι φυσικό, καίγονται. Η Dorothy Gray, μια δαιμόνια επιχειρηματίας, βασική ανταγωνίστρια τόσο της Helena Rubinstein όσο και της Elizabeth Arden, λανσάρει την Sensitive Skin Cream μια κρέμα με βιταμίνη D η οποία καταπράυνε την εκτεθειμένη στον ήλιο επιδερμίδα αλλά και την Sunburn Cream, εμπλουτισμένη με δύο πρωτόγονα φίλτρα UV (σαλικυλικό βενζύλιο και κινναμικό βενζύλιο), για όσες δεν ήθελαν να μαυρίσουν!

1935. Ο Eugene Schueller, ιδιοκτήτης της L’ Oréal , απηυδισμένος από τα συχνά εγκαύματα που παθαίνει κάνοντας ιστιοπλοΐα στις ακτές της Βρετάνης, δίνει εντολή στους χημικούς του εργοστασίου του να αναλύσουν τον ανταγωνισμό (το πιο γνωστό μέχρι τότε λάδι μαυρίσματος αλλά όχι προστασίας ήταν ένα μείγμα ελαιόλαδου και βάμματος ιωδίου) και να δημιουργήσουν μια σύνθεση που να «προστατεύει την επιδερμίδα, να τη μαυρίζει αλλά να μην την κοκκινίζει». Πράγματι, τα εργαστήρια L’ Oréal του παρουσιάζουν ένα νέο λάδι με χρώμα κεχριμπαριού και απολαυστικό άρωμα, εμπλουτισμένο με προστατευτικό φίλτρο αλλά και θρεπτικά συστατικά. Το όνομά του; Ambre Solaire! Η πρώτη δοκιμή, έπειτα από μια επιτυχημένη διαφημιστική καμπάνια στο ραδιόφωνο, γίνεται τον Ιούνιο του 1935 στην Κυανή Ακτή και σε όλη τη Γαλλία από το 1936, μια χρονιά που, συμπτωματικά, η κυβέρνηση θεσπίζει με νόμο την καλοκαιρινή άδεια «μετ’ αποδοχών» για τους εργαζόμενους! Το Ambre Solaire στο γυάλινο μπουκάλι με το εργονομικό σχήμα για να μην γλιστράει, γίνεται συνώνυμο με τις διακοπές!

1938. O νεαρός Ελβετός Franz Greiter, χημικός αλλά και φανατικός ορειβάτης, έπειτα από ένα επώδυνο έγκαυμα που …είχε κερδίσει στην προσπάθειά του να φτάσει την κορυφή του όρους Piz Buin των Άλπεων, αποφασίζει να φτιάξει μια κρέμα που θα τον προστατεύει από τον δυνατό ήλιο των μεγάλων υψομέτρων. Η Gletscher Crème ή Glacier Cream, όπως αρχικά την ονόμασε, κυκλοφόρησε με μεγάλη επιτυχία στην αγορά, λέγεται πως ήταν η πρώτη αντηλιακή κρέμα με SPF2. Ακόμα κι αυτό να μην ισχύει, στη φόρμουλά του, από την οποία το 1946 γεννήθηκε η διάσημη μάρκα αντηλιακών Piz Buin,προς τιμήν του βουνού που τον ενέπνευσε, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1962, το σύστημα του δείκτη αντηλιακής προστασίας SPF.

1945. Μετά τον πόλεμο, το μπρούτζινο χρώμα γίνεται fashion statement. Η τρέλα του γρήγορου μαυρίσματος εξαπλώνεται με σύμμαχο την «εφεύρεση» του μπικίνι από τον Γάλλο σχεδιαστή Louis Reard, που αποκαλύπτει πλέον πολλά. Μεγάλες εταιρείες καλλυντικών και φαρμακευτικών προϊόντων, προβάλλουν, με καταιγισμό διαφημίσεων, τα συστατικά των λοσιόν τους που προσφέρουν γρήγορο μαύρισμα. Στην ετικέτα της Skol Suntan Lotion, ενός από τα δημοφιλέστερα προϊόντα στην Αμερική, αναγράφεται ότι περιέχει 54% οινόπνευμα και ταννικό οξύ- μια τανίνη που μαύριζε μεν την επιδερμίδα συγχρόνως όμως έβαφε τα ρούχα. Αντίθετα το Gaby Tan υπόσχεται εύκολο μαύρισμα για ξανθιές, καστανές και κοκκινομάλλες, χωρίς λεκέδες , με σλόγκαν " Not a Pain...Not a Stain-Just Bask in the Sun and Have All the Fun".

1956. Ο Benjamin Green, φαρμακοποιός και πιλότος της πολεμικής αεροπορίας, από τη Φλόριντα των ΗΠΑ, αναζητώντας τρόπους να προφυλαχθούν οι στρατιώτες από το δυνατό ήλιο, «εφευρίσκει» το 1944 το Red Vet Pet (Red Veterinary Petroleum), ένα κοκκινωπό κολλώδες gel , δύσχρηστο και με βαριά υφή που ουσιαστικά δημιουργούσε μια φυσική ασπίδα προστασίας μεταξύ επιδερμίδας και ήλιου. Μετά τον πόλεμο, βελτιώνει –στην κουζίνα της γυναίκας του!-τη φόρμουλά του προσθέτοντας βούτυρο κακάο και λάδι καρύδας και την πουλά στην εταιρεία Coppertone. Οι πωλήσεις του Coppertone Sun Tan Cream ή Bain de Soleil, όπως ονομάστηκε η αντηλιακή κρέμα, απογειώνονται το 1956, όταν πρωτοεμφανίζεται το περίφημο "κοριτσάκι του Coppertone” με το μαύρο κόκερ σπάνιελ να του τραβά το μαγιό- μάλιστα, το 1965 ,στην τηλεοπτική εκδοχή της πασίγνωστης διαφήμισης, έκανε το ντεμπούτο της η τρίχρονη, τότε, Jodie Foster!

1962. Οι καλοκαιρινές ταινίες του Χόλιγουντ με θέμα το surf και τα καλλίγραμμα ηλιοκαμένα κορίτσια που συνοδεύουν τον Έλβις στις «εξωτικές» του περιπέτειες, απογειώνουν τις πωλήσεις των προϊόντων γρήγορου μαυρίσματος . Το Baby Oil της Johnson, το λάδι καρύδας και η μόδα με τα ασημί μεταλλικά στρώματα που αντανακλούν τις ακτίνες UV κυριαρχούν. Ωστόσο , την ίδια εποχή, δημοφιλείς μάρκες αντηλιακών , αρχίζουν, σιγά σιγά, να αναπτύσσουν φόρμουλες που δεν προσφέρουν μόνο άγριο μαύρισμα αλλά στοχεύουν και στην προστασία της επιδερμίδας από τις ακτίνες UV.

1971. Ο διάσημος οίκος Lancaster , γεννημένος το 1946 στο ηλιόλουστο Μονακό από τον βιομήχανο Georges Wurz και τον χημικό Dr. Eugene Frezzati, ειδικευμένο στα καλλυντικά, παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη σειρά πολυτελών αντηλιακών προϊόντων τα οποία, για πρώτη φορά συνδυάζουν αποτελεσματική προστασία και απολαυστικές υφές . Η Lancaster γίνεται ο «ειδικός» στον ήλιο.

1972. O Οργανισμός Φαρμάκων της Αμερικής, ο γνωστός μας FDA, λαμβάνοντας υπόψη τις ολοένα και εντονότερες προειδοποιήσεις των επιστημόνων για τις βλαβερές συνέπειες της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, αλλάζει την ταξινόμηση των αντηλιακών και από την κατηγορία των καλλυντικών τα μεταφέρει στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Τα «tanning oils» δηλαδή τα λάδια μαυρίσματος σταδιακά υποχωρούν, δίνοντας τη θέση τους στα «sunscreens», τα αντηλιακά προϊόντα και ο δείκτης SPF εμφανίζεται δειλά στις ετικέτες τους.

Η αρχή του …τέλους της αθωότητας στη σχέση μας με τον ήλιο, έχει μόλις αρχίσει…