Αντιοξειδωτικά: η «ραχοκοκαλιά» της αντιγήρανσης

Παρασκευή, 7 Οκτωβρίου 2016 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Οι ελεύθερες ρίζες, είναι μικρά και ασταθή μόρια οξυγόνου –αποκαλούνται και «δραστικές μορφές οξυγόνου» ή ROS (Reactive Oxygen Species). Παρόλο που τις ταυτίζουμε συνήθως με τον ήλιο ή το μολυσμένο περιβάλλον της πόλης, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν είναι ξένοι «εισβολείς» αλλά τις γεννά ο οργανισμός μας. Είναι προϊόντα μεταβολισμού που απελευθερώνονται από τα μιτοχόνδρια- το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας των κυττάρων- κατά τη διάρκεια φυσιολογικών βιολογικών λειτουργιών, όπως π.χ. η αναπνοή. Οι ελεύθερες ρίζες δεν είναι απαραίτητα βλαβερές. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν αυξάνονται ανεξέλεγκτα ή σχηματίζονται σε λάθος μέρος. Τότε αντιδρούν και καταστρέφουν οτιδήποτε βρίσκεται γύρω τους. Ας δούμε πώς:

Ο.. κλέψας του κλέψαντος: Τα μικρά αυτά μόρια οξυγόνου, επειδή διαθέτουν ένα μόνο ηλεκτρόνιο, αναζητούν εναγωνίως το ταίρι του για να … αποκατασταθούν . Πώς ; Κλέβοντάς το από ένα άλλο, διπλανό μόριο! Τώρα όμως μένει αυτό χωρίς ηλεκτρόνιο, οπότε, για να σταθεροποιηθεί, αναγκάζεται να κλέψει το ταίρι του διπλανού του… κι εκείνο του διπλανού του και ούτω καθεξής. Οι αλυσιδωτές αντιδράσεις (chain reactions) αυτές, έχουν συνέπειες: κατά τη διαδικασία μεταφοράς/κλοπής των ηλεκτρονίων, από το ένα μόριο στο άλλο, «σπάνε» χημικοί δεσμοί, σχηματίζονται άλλοι, με αποτέλεσμα, να επιτίθενται στα λιπίδια , τις πρωτεΐνες, ακόμα και στο DNA των κυττάρων, να δημιουργούν φλεγμονές και να αλλοιώνουν τη δομή και τις λειτουργίες τους. Για παράδειγμα, η παρουσία τους αυξάνει την παραγωγή των διαβόητων MMPs (μεταλλοπρωτεϊνάσες), των ενζύμων που καταστρέφουν το κολλαγόνο και την ελαστίνη της επιδερμίδας. Αυτές οι σοβαρές και μη αναστρέψιμες βλάβες, «μεταφράζονται» σε λεπτές γραμμές και ρυτίδες, δυσχρωμίες και χαλάρωση, δηλαδή σε ορατά σημάδια γήρανσης.

Τα αντιοξειδωτικά της… αυτοθυσίας: Κάτω από κανονικές συνθήκες, οι ελεύθερες ρίζες εξουδετερώνονται εύκολα από τα φυσικά αντιοξειδωτικά ένζυμα και βιταμίνες που συνθέτει το σώμα ή λαμβάνουμε από τις τροφές. Πρόκειται για σταθερά μόρια με ένα «αζευγάρωτο» ηλεκτρόνιο, το οποίο προσφέρουν στην ελεύθερη ρίζα για να σταματήσει τις… απανωτές κλοπές. Με άλλα λόγια μπαίνουν μπροστά και «θυσιάζονται» προκειμένου οι αλυσιδωτές αντιδράσεις των ελευθέρων ριζών να μη φτάσουν στα πολύτιμα βιολογικά μόρια των κυττάρων μας.

Όταν όμως εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες, όπως είναι οι ακτίνες UV, ο καπνός του τσιγάρου, οι ατμοσφαιρικοί ρύποι, το στρες, η έλλειψη ύπνου κλπ, πυροδοτούν την παραγωγή μεγάλου αριθμού ελευθέρων ριζών - υπολογίζεται ότι κάθε κύτταρο απειλείται καθημερινά από περίπου 1000 ελεύθερες ρίζες!- τα φυσικά αντιοξειδωτικά δεν επαρκούν ή δεν προλαβαίνουν να τις εξουδετερώσουν, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν ανενόχλητες το καταστροφικό τους έργο. Να σημειώσουμε εδώ ότι 15 μόλις λεπτά έκθεσης στον ήλιο αρκούν για να σχηματιστούν οι πρώτες ελεύθερες ρίζες και η παραγωγή τους συνεχίζεται μέχρι και 4 ώρες μετά.

Αντιοξειδωτικές ενισχύσεις. Εδώ και αρκετά χρόνια , όλες οι μελέτες δείχνουν ότι η επιδερμίδα είναι καθημερινά εκτεθειμένη σε αμέτρητες πηγές έκλυσης ελευθέρων ριζών, από τον ήλιο μέχρι το στρες και την ακτινοβολία των ηλεκτρονικών συσκευών. Τα κύτταρά μας αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις επιθέσεις τους, με τα φυσικά αντιοξειδωτικά που διαθέτουν , επιπλέον δε, το φτωχό σε θρεπτικά συστατικά διαιτολόγιό μας στερεί από τον οργανισμό μας τη δυνατότητα να προσλάβει πολύτιμα αντιοξειδωτικά μέσω των τροφών. Την έλλειψη αυτή λοιπόν, επιχειρούν να καλύψουν τα καλλυντικά -και σε μεγάλο βαθμό τα καταφέρνουν.

Η γκάμα επιλογής που έχει η βιομηχανία καλλυντικών είναι ανεξάντλητη. Εκτός από την πεντάδα των αντιοξειδωτικών που αποτελούν τη βασική αμυντική ασπίδα στα κύτταρά μας, (υπεροξείδιο της δισμουτάσης, καταλάση, βιταμίνες C & Ε και συνένζυμο Q10), έχει αποδειχθεί, ότι ορισμένες ουσίες, φυσικής κυρίως προέλευσης, μολονότι δεν υπάρχουν στον οργανισμό μας, τουλάχιστον σε μεγάλη ποσότητα, είναι εξίσου ή και περισσότερο αποτελεσματικές στην προστασία των κυττάρων της επιδερμίδας από τις ελεύθερες ρίζες. Ο λόγος είναι απλός: Η… ακινησία των φυτών, τα αναγκάζει να παράγουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες για να αμυνθούν απέναντι στις αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες. Έτσι, με τη συστηματική μελέτη φυτικών και θαλάσσιων εκχυλισμάτων, η λίστα των ερευνητών κοσμητολόγων διευρύνεται διαρκώς. Οι πολυφαινόλες από το πράσινο τσάι και τα φύκη, η ελαιοευρωπεΐνη από τα φύλλα της ελιάς, η ρεσβερατρόλη από το κόκκινο σταφύλι, το λυκοπένιο από τις ντομάτες και το καρπούζι, το φερουλικό οξύ από τα δημητριακά, οι ανθοκυανίνες από το ρόδι ή, πρόσφατα, η λουπεόλη από τα φύλλα της καστανιάς, είναι μερικά από τα συστατικά που ξεχωρίζουν όχι μόνο για την υψηλή αντιοξειδωτική τους απόδοση, αλλά και την υψηλή τους βιοδιαθεσιμότητα- η επιδερμίδα τα «αναγνωρίζει» και τα αξιοποιεί κατάλληλα….

Είναι όμως αποτελεσματικά; Είναι αλήθεια ότι η δράση των αντιοξειδωτικών που εμπλουτίζουν τις καλλυντικές συνθέσεις εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Για παράδειγμα, δεν αρκεί να έχουμε μια κρέμα «φουλαρισμένη» με αντιοξειδωτικά. Πρέπει η ίδια η φόρμουλα του προϊόντος, να τους επιτρέπει να παραμένουν ενεργά μέχρι τη στιγμή της εφαρμογής στην επιδερμίδα. Θα πρέπει επίσης, να μπορούν να διαπερνούν το φραγμό της κερατίνης στιβάδας, να διεισδύουν σε βάθος και να δρουν, εκεί όπου είναι χρήσιμα. Τέλος, την καλύτερη προστασία προσφέρουν οι καλλυντικές συνθέσεις που περιέχουν συνδυασμούς και όχι μεμονωμένα αντιοξειδωτικά, γιατί έχει αποδειχθεί ότι όταν δρουν σε συνέργεια, συμπληρώνει δηλαδή το ένα τη δράση του άλλου, η αποτελεσματικότητά τους πολλαπλασιάζεται. Οι μετρήσεις το αποδεικνύουν: ο συνδυασμός φερουλικού οξέος, βιταμίνης Ε και C, λένε οι ειδικοί, προσφέρει στην επιδερμίδα διπλάσια προστασία από τις ακτίνες UV από ό,τι μόνη της η βιταμίνη C!

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...