Τι μας γερνάει τελικά;

Τρίτη, 20 Φεβρουαρίου 2018 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Τι είναι το Εκθεσίωμα; Είναι γνωστό ότι από τη στιγμή της σύλληψης μέχρι το θάνατό του, το σώμα μας εκτίθεται και αντιδρά σε μια σειρά εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων που δεν είναι γενετικά προκαθορισμένοι αλλά επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την υγεία μας. Την κυρίαρχη θέση ανάμεσά τους έχει το εξωτερικό περιβάλλον, αφού, σύμφωνα με τους ερευνητές σχετίζεται με το 70-90% των χρόνιων παθήσεων (καρκίνος, διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα κ.α.) Το άθροισμα των παραγόντων αυτής της «ισόβιας» έκθεσης απέκτησε πριν λίγα χρόνια και όνομα. Το 2005, ο επιδημιολόγος Dr. Christopher Wild από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας εφηύρε τον όρο Exposome (από τις λέξεις Exposure+ Genome) -στα Ελληνικά αποδόθηκε ως Εκθεσίωμα (από τις λέξεις Έκθεση+ Γονιδίωμα), η ανάλυση του οποίου ήρθε να συμπληρώσει τη μελέτη του ανθρώπινου γονιδιώματος.

Το περιβάλλον, το Εκθεσίωμα και η γήρανση του δέρματος

Το δέρμα μας είναι ένα ζωντανό όργανο που λειτουργεί σαν φυσικός προστατευτικός φραγμός ανάμεσα στο σώμα μας και το εξωτερικό περιβάλλον και οι φθορές που υφίσταται από τις επιθέσεις του ήλιου ή της ρύπανσης είναι καθημερινές . Έτσι πολλοί ερευνητές, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν πώς δημιουργούνται τα σημάδια της γήρανσης, -πριν καν γίνουν ορατά- και πώς μπορεί να ενισχυθεί ο φραγμός αυτός για να τα αντιμετωπίσει, άρχισαν να προσεγγίζουν ολιστικά και συνδυαστικά τους εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες που σχετίζονται με τη διαδικασία γήρανσης και να μιλούν πλέον για Εκθεσίωμα του δέρματος .

Στην προσπάθεια αυτή πρωτοστατεί η Vichy , η πρώτη εταιρεία καλλυντικών που μελέτησε συστηματικά το αχαρτογράφητο αυτό έδαφος και σχεδίασε προϊόντα περιποίησης (Slow Âge, Mineral 89) που αντιμετωπίζουν σφαιρικά τους παράγοντες του Εκθεσιώματος και τις επιπτώσεις τους στο δέρμα. Μάλιστα, από 2016 έχει καθιερώσει το “Vichy Exposome Grant”, μια χορηγία €15.000 που θα απονέμεται κάθε χρόνο από μια διεθνή επιτροπή δερματολόγων σε μια επιστημονική ομάδα που θα εστιάζει τις έρευνές της στον τομέα αυτό.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μελλοντικά, η ανάλυση του Εκθεσιώματος και η μελέτη της αλληλεπίδρασής του με τα γονίδιά μας, θα ανοίξει το δρόμο στην ανάπτυξη εξατομικευμένων καλλυντικών που θα αντιμετωπίζουν στοχευμένα και πιο αποτελεσματικά τη γήρανση της επιδερμίδας. Ας δούμε όμως τι μάθαμε ως τώρα από τη νέα αυτή προσέγγιση και ποιες είναι οι σωστές κινήσεις για να αντιμετωπίσουμε το…Εκθεσίωμά μας.

Τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα…

…για τον ήλιο. Από το Εκθεσίωμα του δέρματος, ο ήλιος είναι σίγουρα ο πιο σημαντικός-αλλά και ο πιο καλά μελετημένος- παράγοντας από όσους συμμετέχουν στη διαδικασία γήρανσης. Από το 1969, όταν ο Albert Kligman, για πρώτη φορά ανέφερε ότι η έκθεση στη UV ακτινοβολία ενδέχεται να ευθύνεται για την πρόωρη γήρανση της επιδερμίδας, μέχρι σήμερα, έρχονται διαρκώς στο φως νέα στοιχεία. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι οι ακτίνες UV αν και αποτελούν μόλις το 5% του ηλιακού φάσματος έχουν σοβαρές βιολογικές επιπτώσεις στο δέρμα με πιο σημαντικές, τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών, τις βλάβες στο DNA, τις μικροφλεγμονές, τις διαταραχές της μελάγχρωσης (κηλίδες) και την παραγωγή ενζύμων (μεταλλοπρωτεϊνάσες/ MMP) που καταστρέφουν τις ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης. Στη συνέχεια μάθαμε ότι όλες οι ακτίνες UV (UVB, UVA και μακρές UVA) συμμετέχουν στο φαινόμενο της φωτογήρανσης ανεξάρτητα από το μήκος τους. Μάλιστα έχει αποδειχτεί ότι η καθημερινή, σε μικρές δόσεις, έκθεση της επιδερμίδας στον ήλιο, χωρίς προστασία, ευθύνεται -περισσότερο από ό,τι η ηλιοθεραπεία- για το 80% των σημαδιών γήρανσης που εγκαθίστανται σταδιακά στην επιφάνειά της!

Νεότερες έρευνες αποκαλύπτουν τώρα ότι και το υπόλοιπο 95% του ηλιακού φάσματος, δηλαδή η Υπέρυθρη ακτινοβολία (IR) και το Ορατό φως (VL), αντίθετα με αυτό που πίστευαν για χρόνια οι επιστήμονες , έχει επιπτώσεις στο δέρμα και πιο συγκεκριμένα ευθύνεται για τη φθορά του κολλαγόνου, τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών και την εμφάνιση δυσχρωμιών (κηλίδων) στην επιδερμίδα.

…για την αστική ρύπανση: Μελέτες των τελευταίων χρόνων έχουν αναδείξει έναν εξίσου σοβαρό παράγοντα γήρανσης, τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, κυρίως τα αιωρούμενα σωματίδια και μικροσωματίδια από τα καυσαέρια , τον καπνό και τη σκόνη που «φιλοξενεί» ο αέρας της πόλης και στα οποία εκτίθεται καθημερινά η επιδερμίδα. Πρόσφατη έρευνα μάλιστα, πρόσθεσε στους παραπάνω εχθρούς και τα αυξημένα επίπεδα όζοντος, τα οποία συνδέονται με την καταστροφή των φυσικών αντιοξειδωτικών της κερατίνης στιβάδας και τον σχηματισμό ρυτίδων.

…για τον καπνό του τσιγάρου

Οι 4000 σχεδόν διαφορετικές χημικές ουσίες που εισπνέουμε με κάθε ρουφηξιά του τσιγάρου, έχει αποδειχθεί ότι διαταράσσουν τη μικροκυκλοφορία, προκαλούν οξειδωτικό στρες, αλλοιώνουν την υφή και τη χροιά της επιδερμίδας , της στερούν την ελαστικότητά της και επιταχύνουν τον σχηματισμό ρυτίδων ιδίως στην περιοχή του πάνω χείλους.

…για τη διατροφή

Οι διατροφικές μας συνήθειες εντάσσονται κι αυτές στο Εκθεσίωμα της γήρανσης γιατί όπως έχουν δείξει οι μελέτες των τελευταίων χρόνων επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα και την υγεία της επιδερμίδας. Για παράδειγμα η κατανάλωση λιπαρών, επεξεργασμένων τροφών, κόκκινου κρέατος και αλκοόλ συνδέεται με την πρόωρη γήρανση της επιδερμίδας, ενώ η γλυκοζυλίωση-η βιοχημική αντίδραση που προκαλείται από την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης- σε συνδυασμό με την έκθεση στις ακτίνες UV έχει αποδειχθεί ότι επιταχύνει την πρόωρη-γύρω στα 35- εμφάνιση έντονων ρυτίδων. Αντίθετα ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε λαχανικά, φρούτα, όσπρια και ελαιόλαδο (με άλλα λόγια η μεσογειακή διατροφή) προστατεύει την επιδερμίδα και μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης πρόωρων ρυτίδων.

…για το στρες

Παρά τα όσα ακούγονται και γράφονται, δεν έχει ακόμα αποδειχθεί επιστημονικά ότι το ψυχολογικό στρες συνδέεται άμεσα με τη γήρανση του δέρματος . Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλες οι δερματικές παθήσεις επιδεινώνονται σε συνθήκες έντονου στρες.

…για την έλλειψη ύπνου

Έρευνες που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι η έλλειψη ή η κακή ποιότητα ύπνου επηρεάζουν άμεσα την εμφάνιση της επιδερμίδας (μαύροι κύκλοι, χλομή και θαμπή όψη) ενώ σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, από τις 60 γυναίκες που συμμετείχαν, όσες κοιμόντουσαν λιγότερο από 5 ώρες καθημερινά, παρουσίαζαν έντονα σημάδια γήρανσης στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος.

…για τη θερμότητα

Η ζέστη είναι ένας περιβαλλοντικός παράγοντας που πρόσφατα συνδέθηκε και με τη γήρανση της επιδερμίδας. Συγκεκριμένα, όταν το δέρμα εκτίθεται συχνά και παρατεταμένα σε υψηλές εξωτερικές θερμοκρασίες – από τον ήλιο ή και από πηγές θερμότητας- η θερμοκρασία του μπορεί να ξεπεράσει τους 40^ο C. Από το θερμικό σοκ που υφίσταται , δημιουργούνται φλεγμονές οι οποίες προκαλούν οξειδωτικό στρες και φθορά στο DNA των κυττάρων, με αποτέλεσμα στις εκτεθειμένες περιοχές να εμφανίζονται σημάδια θερμικής -όπως αποκαλείται- γήρανσης.

Τι μπορούμε να κάνουμε

Από την μέχρι τώρα ανάλυση του Εκθεσιώματος της γήρανσης του δέρματος και με βάση τις διαπιστώσεις τις οποίες έχουν κάνει οι επιστήμονες, οι παρακάτω κινήσεις είναι μια καλή αρχή αν θέλουμε να θωρακίσουμε την επιδερμίδα μας απέναντι στα σημάδια που απειλεί να αφήσει πάνω της το περιβάλλον …

• Αποφεύγουμε την εκούσια υπερέκθεση στις ακτίνες UV-δηλαδή την ηλιοθεραπεία- και όταν βρισκόμαστε σε εξωτερικό περιβάλλον προστατευόμαστε από τον ήλιο και τη ζέστη φορώντας ρούχα και καπέλο.
• Από την ηλικία των 25 χρόνων και μετά, χρησιμοποιούμε καθημερινά, αντηλιακά προϊόντα με φίλτρα προστασίας ευρέος φάσματος.
• Καθαρίζουμε σχολαστικά την επιδερμίδα με ήπια προϊόντα που ξεπλένονται με νερό και είναι ειδικά σχεδιασμένα να απομακρύνουν αποτελεσματικά τους περιβαλλοντικούς ρύπους .
• Χρησιμοποιούμε καθημερινά μια ενυδατική σύνθεση εμπλουτισμένη με αντιοξειδωτικά συστατικά που θα ενισχύσει τον προστατευτικό φραγμό της επιδερμίδας και θα μειώσει τις βλαβερές επιπτώσεις από τη διέλευση ρυπογόνων ουσιών στις βαθύτερες στιβάδες της.
• Περιορίζουμε ή διακόπτουμε κάπνισμα.
• Αποφεύγουμε την έκθεση της επιδερμίδας σε τεχνητές πηγές UV (solarium)
• Υιοθετούμε μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
• Φροντίζουμε να κοιμόμαστε τουλάχιστον 7 ώρες .

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...