Πεπτίδια: Τα SMS της επιδερμίδας

Παρασκευή, 16 Μαρτίου 2018 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Τι είναι τα πεπτίδια; Αλυσίδες αμινοξέων. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό, ας δούμε τι μας λέει η βιολογία: Τα αμινοξέα είναι οργανικές ενώσεις, αποτελούνται από άνθρακα, υδρογόνο, άζωτο και οξυγόνο και είναι τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών- ο ρόλος τους είναι να μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά και να στέλνουν μηνύματα σε γειτονικά κύτταρα. Όταν τα αμινοξέα συνδυάζονται σε συγκεκριμένους σχηματισμούς, δημιουργούν αλυσίδες μικρού ή μεγάλου μήκους, οι οποίες ονομάζονται πεπτίδια. Και όταν τα πεπτίδια σχηματίσουν μακρύτερες αλυσίδες αμινοξέων, συνθέτουν πρωτεΐνες, το «υλικό» από το οποίο είναι φτιαγμένα τα όργανα, οι ιστοί και φυσικά το δέρμα. Τόσο απλά…

Να σημειώσουμε εδώ ότι το κολλαγόνο είναι κι αυτό μια πρωτεΐνη. Μάλιστα παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στη νεανική εμφάνιση και τη σφριγηλότητα του δέρματός μας -καθόλου τυχαίο αν σκεφτούμε ότι αποτελείται από 75% κολλαγόνο! Το δίκτυο ινών που δημιουργεί φτιάχνει τον «σκελετό» του δέρματος, του δίνει δύναμη, ανθεκτικότητα, τονικότητα και λεία υφή.

Γιατί χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά; Τα πεπτίδια που εμπλουτίζουν τις αντιγηραντικές κυρίως φόρμουλες, ενισχύουν τις φυσικές πρωτεΐνες που υπάρχουν στο δέρμα- αλλά η σύνθεσή τους αρχίζει να μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου- έτσι ώστε να παραμένει υγιές και νεανικό για περισσότερο καιρό. Συνήθως βλέπουμε ένα συνδυασμό πεπτιδίων μέσα σε μια κρέμα ή έναν ορό κι αυτό γιατί διαφορετικοί τύποι πεπτιδίων προσφέρουν και διαφορετική δράση: άλλα λειαίνουν τις ρυτίδες, άλλα επανορθώνουν τον προστατευτικό φραγμό της επιδερμίδας κι άλλα αυξάνουν τη σφριγηλότητα και τα επίπεδα ενυδάτωσής της.

Πώς «δουλεύουν»; Όπως ήδη αναφέραμε, τα πεπτίδια είναι αυτά που στέλνουν μηνύματα επανόρθωσης στα κύτταρα. Ας πάρουμε για παράδειγμα και πάλι το κολλαγόνο. Με τις διαρκείς επιθέσεις που δέχεται από εξωγενείς ή ενδογενείς εχθρικούς παράγοντες, το κολλαγόνο -μια πρωτεΐνη φτιαγμένη από μακριές αλυσίδες αμινοξέων -κατακερματίζεται σε 4-5 κλάσματα αμινοξέων. Τα κομμάτια αυτά όμως δεν είναι «σκουπίδια» αλλά πεπτίδια με συγκεκριμένο μάλιστα ρόλο, καθώς είναι εκείνα που ειδοποιούν τους ινοβλάστες να συνθέσουν γρήγορα νέο κολλαγόνο για να επανορθώσουν τη φθορά. Στη νεανική επιδερμίδα τα μηνύματά τους φτάνουν σχεδόν πάντα στον αποδέκτη και η διαδικασία ανανέωσης γίνεται κανονικά. Μεγαλώνοντας όμως η επικοινωνία αρχίζει να παρουσιάζει κενά και τα μηνύματα, είτε δεν φτάνουν στον προορισμό τους, είτε δεν στέλνονται καθόλου… Το κολλαγόνο φθείρεται χωρίς να αντικαθίσταται και σταδιακά στην επιδερμίδα εμφανίζονται ρυτίδες και σημάδια χαλάρωσης.

Αυτό λοιπόν το «έλλειμμα επικοινωνίας» καλούνται να καλύψουν τα συνθετικά -κυρίως- πεπτίδια που προστίθενται σε μια καλλυντική σύνθεση. Χωρίς απαραίτητα να διεισδύουν στις βαθύτερες στιβάδες της επιδερμίδας, κατορθώνουν-θεωρητικά τουλάχιστον- να στείλουν μηνύματα επανόρθωσης στα κύτταρα. Χάρη στη βιομιμητική τους δράση (μιμούνται τη δράση των φυσικών πεπτιδίων), ουσιαστικά ξεγελούν τα κύτταρα και τα πείθουν να δώσουν εντολή στους ινοβλάστες να συνθέσουν περισσότερες νέες ίνες κολλαγόνου, για να αναπληρώσουν αυτό που έχει φθαρεί .

Μόνο στο κολλαγόνο δρουν; Όχι. Ανάλογα με τους ανάλογα με τη μορφή τους, δηλαδή από τον αριθμό αμινοξέων που περιέχουν - διακρίνονται σε ολιγοπεπτίδια (δι-τρι-πεντα-εξαπεπτίδια κλπ) και πολυπεπτίδια - και το μοριακό τους βάρος, προσφέρουν πολλά και διαφορετικά οφέλη. Για παράδειγμα, κάποια πεπτίδια είναι πολύ αποτελεσματικοί παράγοντες δέσμευσης της υγρασίας. Κάποια άλλα μπλοκάρουν τα μηνύματα που στέλνουν οι νευροδιαβιβαστές στους μυς του προσώπου, εμποδίζοντας έτσι τις επαναλαμβανόμενες συσπάσεις τους να σχηματίζουν ρυτίδες έκφρασης. Σε γενικές γραμμές, ο ρόλος των περισσότερων πεπτιδίων είναι να διευκολύνουν την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων και με τα μηνύματα που στέλνουν να “παρακινούν” την επιδερμίδα να λειτουργήσει πιο σωστά .

Έχουν μειονεκτήματα; Τα πεπτίδια ως ενεργά συστατικά σε μια καλλυντική σύνθεση θεωρούνται ασφαλή καθώς σπάνια προκαλούν ερεθισμούς ακόμα και στις ευαίσθητες επιδερμίδες. Είναι όμως τα ίδια ευαίσθητα και ενδέχεται να αλλοιωθούν εάν δεν είναι προστατευμένα από το φως και τον αέρα- για τον λόγο αυτό τα βλέπουμε συχνότερα να εμπλουτίζουν αντιγηραντικά serums και όχι κρέμες σε βαζάκια. Επίσης, η δράση τους δεν είναι άμεσα ορατή, χρειάζεται να περιμένουμε τουλάχιστον ένα μήνα… Στα μειονεκτήματά τους θα προσθέταμε τέλος, το υψηλό σχετικά κόστος των προϊόντων που τα περιέχουν-η τεχνολογία αιχμής στοιχίζει αρκετά…

Τα πεπτίδια κάνουν «θαύματα»; Σίγουρα όχι. Δυστυχώς υπάρχει μεγάλη δόση υπερβολής στα όσα λέγονται και γράφονται για την αποτελεσματικότητά τους. Ας έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες. Τα πεπτίδια ούτε μπορούν να υποκαταστήσουν αισθητικές επεμβάσεις, ούτε να «εξαφανίσουν», ρυτίδες, χαλάρωση και πανάδες. Και βέβαια δεν μπορούν να τα κάνουν όλα μόνα τους. Στην περίπτωσή τους ισχύει για μια ακόμα φορά το «ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη». Χρειάζεται η συνέργεια πολλών ενεργών συστατικών για να αντιμετωπιστούν όλες οι ανάγκες της επιδερμίδας και να καταπολεμηθούν τα πολλαπλά σημάδια γήρανσης. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι τα οφέλη που προσφέρουν δεν είναι σημαντικά. Το αντίθετο. Τα πεπτίδια αποτελούν ένα νέο και άκρως ενδιαφέρον πεδίο κοσμητολογικής έρευνας. Καθημερινά ανακαλύπτονται στα εργαστήρια νέοι τύποι πεπτιδίων ή νέοι συνδυασμοί, με διαφορετικές ιδιότητες και όπως μας διαβεβαιώνουν οι επιστήμονες , υπάρχουν ακόμα πολλά να μάθουμε για τη δράση τους και ίσως στο μέλλον μας εκπλήξουν ακόμα περισσότερο… .

2014-03-08 ​Πεπτίδια: Δράση ναι, άμεση όχι…

2015-07-25 Πεπτίδια χαλκού: «Επουλώνουν» τα σημάδια του χρόνου

2015-10-01 Πρωταθλητές στην αντιγήρανση

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...