Ορμόνες και επιδερμίδα: μια σχέση με ...πολλές αναταράξεις

Παρασκευή, 27 Απριλίου 2018 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Τι είναι οι ορμόνες; χημικές ουσίες που εκκρίνονται από τα κύτταρα ή τους αδένες του οργανισμού και λειτουργούν σαν χημικοί μεσολαβητές, σαν αγγελιαφόροι που στέλνουν σήματα από ένα μέρος του σώματος σε ένα άλλο. Ελέγχουν και ρυθμίζουν το μεταβολισμό μας, την ανάπτυξη, τον αναπαραγωγικό κύκλο, το πώς αντιδράμε σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος ή το πώς αισθανόμαστε, συντονίζουν τα όργανα μεταξύ τους και προετοιμάζουν το σώμα μας για μεγάλες αλλαγές, όπως είναι η εφηβεία, μια εγκυμοσύνη ή η εμμηνόπαυση. Και βέβαια, οι διακυμάνσεις τους επηρεάζουν, θετικά ή αρνητικά και το δέρμα μας.

Οιστρογόνα: οι «γυναικείες» ορμόνες

Παρά τον χαρακτηρισμό τους, τα οιστρογόνα είναι στεροειδείς ορμόνες που παράγονται στο σώμα τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών- απλώς η παρουσία τους είναι εντονότερη και η λειτουργία τους είναι πιο σύνθετη στις γυναίκες. Συνδέονται άμεσα με το αναπαραγωγικό μας σύστημα-συμμετέχουν στην ωρίμανση των ωαρίων- γι’ αυτό και ονομάζονται ορμόνες του φύλου. Προστατεύουν τα οστά, ρυθμίζουν την κατανομή του λίπους και επιταχύνουν επούλωση των εκχυμώσεων (μελανιές) στο δέρμα. Αυτές «ευθύνονται» για πολλά από τα γυναικεία χαρακτηριστικά μας: το στήθος και τις καμπύλες μας, την απαλή υφή και το μικρό μέγεθος των πόρων της επιδερμίδας. Συμβάλλουν τέλος στη διατήρηση της υγρασίας της όπως και στη σύνθεση του κολλαγόνου και της ελαστίνης, των πρωτεϊνών που εξασφαλίζουν την σφριγηλότητα και την ελαστικότητά της.

Κατά την αναπαραγωγική ηλικία, ιδίως στη δεκαετία 20-30, τα επίπεδα οιστρογόνων βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα και φτάνουν στη μέγιστη τιμή τους, στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στο διάστημα αυτό τα οιστρογόνα κάνουν την επιδερμίδα να δείχνει πιο λαμπερή είναι όμως πολύ πιθανό να προκαλέσουν- σε συνδυασμό βέβαια με την ηλιακή ακτινοβολία- υπερβολική συσσώρευση μελανίνης στην επιδερμίδα, το γνωστό μέλασμα ή μάσκα εγκυμοσύνης. Μετά τα 40, όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων αρχίζουν να μειώνονται ραγδαία, η ευεργετική τους επίδραση στην επιδερμίδα δυστυχώς διακόπτεται απότομα. Οι σμηγματογόνοι αδένες παράγουν λιγότερο σμήγμα και το δέρμα γίνεται εύθραυστο, ξηρό και θαμπό. Ο μεταβολισμός των κυττάρων του επιβραδύνεται δραματικά και οι στιβάδες του σταδιακά γίνονται πιο λεπτές. Το υποδόριο λίπος μειώνεται και το δέρμα χάνει την πυκνότητά του και αρχίζει να χαλαρώνει.

Τεστοστερόνη: η «ανδρική» ορμόνη

Η ανδρογόνος αυτή ορμόνη, είναι παρούσα και στις γυναίκες, απλά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Παίζει βασικό ρόλο στην αναπαραγωγή όπως και στην ανάπτυξη ισχυρού σκελετικού και μυϊκού συστήματος. Ευθύνεται επίσης για πολλά από τα χαρακτηριστικά αρρενωπότητας, όπως, στην περίπτωση του δέρματος, η έντονη τριχοφυΐα, το πάχος και η ανθεκτικότητά του, οι μεγαλύτεροι πόροι και η αυξημένη παραγωγή σμήγματος. Στις γυναίκες, η αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης (στην εφηβεία ή εξαιτίας κάποιας πάθησης, όπως για παράδειγμα, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση των σμηγματογόνων αδένων η οποία πιθανώς να οδηγήσει σε επίμονη ακμή, ακόμα και κυστική ακμή. Το δέρμα γίνεται πιο ευαίσθητο ενώ συχνά παρατηρείται αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο. Αλλά και τα πολύ χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και γενικά των ανδρογόνων ορμονών, μετά τα 40-50, έχουν αντίκτυπο στο δέρμα. Η επιδερμίδα γίνεται πιο ξηρή και εύθραυστη. Το λίπος συσσωρεύεται, η μυϊκή μάζα ατροφεί και ο συνδετικός ιστός χαλαρώνει με αποτέλεσμα το δέρμα να «κρεμάει» όχι μόνο στο πρόσωπο αλλά και στο σώμα-ιδίως στα μπράτσα.

Κορτιζόλη: η ορμόνη του στρες

Η φύση έχει προβλέψει κάθε φορά που το σώμα μας διαισθάνεται άμεσο κίνδυνο, ο εγκέφαλος να αντιδρά άμεσα και να πυροδοτεί την απελευθέρωση κορτιζόλης, αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης, δηλαδή των ορμονών «αντίδρασης μάχης ή φυγής». Στην ουσία πρόκειται για ένα μηχανισμό επιβίωσης που δίνει ορμή στους μυς -ειδικότερα η κορτιζόλη τροφοδοτεί το αίμα με «καύσιμα» όπως είναι η γλυκόζη και τα λιπαρά οξέα- για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο ή μια κατάσταση που προκαλεί στρες, μέχρι να πάψει να υφίσταται. Αν όμως το στρες γίνει χρόνιο, αναγκάζουμε την κορτιζόλη να δουλεύει με εντατικούς ρυθμούς με συνέπεια ο θετικός ρόλος της, να μετατρέπεται, μακροχρόνια, σε αρνητικό. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης συνδέονται συνήθως με την αύξηση του σωματικού βάρους, έχουν όμως επιπτώσεις και στο δέρμα. Ενοχοποιούνται για την έντονη λιπαρότητα και τις εξάρσεις ακμής που εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή μας αλλά και για την επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης. Συγκεκριμένα, η ορμόνη του στρες προκαλεί αύξηση της γλυκόζης στο αίμα και αυτή με τη σειρά της προκαλεί φθορά του κολλαγόνου, με συνέπεια την εμφάνιση ρυτίδων και χαλάρωσης.

T3/ T4: Οι ορμόνες του θυρεοειδή

Ο θυρεοειδής, ο μεγαλύτερος αδένας του ενδοκρινικού μας συστήματος. Χρησιμοποιεί το ιώδιο που προσλαμβάνει από τις τροφές για τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών, κυρίως της Τ3 και Τ4, που ρυθμίζουν μεταξύ άλλων, τον μεταβολισμό των ιστών, τη θερμοκρασία του οργανισμού, το κυκλοφορικό και το νευρικό σύστημα. Έχει όμως επίδραση και στο δέρμα.

Εξαιτίας της μειωμένης παραγωγής θυρεοειδών ορμονών (υποθυρεοειδισμός) το δέρμα μπορεί να γίνει εύθραυστο, να εμφανίσει έντονη ξηρότητα, να δείχνει χλομό και να είναι κρύο στην αφή.

Αντίθετα, από την αυξημένη παραγωγή θυρεοειδών ορμονών (υπερθυρεοειδισμός) το δέρμα μπορεί να είναι ζεστό και «ιδρωμένο» στην αφή , να εμφανίζει συχνά εξανθήματα και σε ορισμένες περιπτώσεις να παρουσιάσει λεύκη, μια δερματοπάθεια που χαρακτηρίζεται από την απώλεια μελανίνης και τον αποχρωματισμό ακανόνιστων περιοχών της επιδερμίδας.

2019-10-02 Έχουν λοιπόν και τα μαλλιά... «δύσκολες» μέρες ;

2019-04-19 Εμμηνόπαυση: τι αλλάζει στην επιδερμίδα

2020-09-07 Αλλάζει τύπο η επιδερμίδα;

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...