​Μερικές αλήθειες για τα αντηλιακά

Τετάρτη, 22 Μαΐου 2019 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Εδώ και χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι λατρεύουν και συγχρόνως φοβούνται τον ήλιο. Η Ελληνική μυθολογία περιέγραψε μοναδικά αυτή τη σχέση μέσα από την τραγική ιστορία του Ίκαρου- τα κερένια φτερά του έλιωσαν όταν τόλμησε να τον πλησιάσει. Ο φόβος όμως για τον ήλιο συνδεόταν πάντα με τη θερμότητα, την οποία θεωρούσαν αποκλειστικά υπεύθυνη για τα επώδυνα εγκαύματα που προκαλούν στο γυμνό δέρμα οι καυτές ακτίνες του. Χρειάστηκε να περιμένουμε μέχρι το 1889 για να καταλάβουμε- χάρη στον Σουηδό ερευνητή Johan Widmark που το απέδειξε-ότι τόσο το μαύρισμα όσο και το ηλιακό έγκαυμα οφείλονται στην υπεριώδη ακτινοβολία και όχι στη θερμότητα που εκπέμπουν οι υπέρυθρες ακτίνες του. Από τότε τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Στις αρχές του 20^ου αιώνα , εκτός από τα καπέλα και τα ομπρελίνα, ανέλαβαν να προστατέψουν τη λευκή επιδερμίδα των κυριών παχύρρευστες αντηλιακές κρέμες που περιείχαν εκχυλίσματα βοτάνων-με πιο γνωστό το περίφημο Zeozon του 1910 με αγριοκαστανιά -, έλαια, άργιλο, πίσσα και ορυκτά. Το πρώτο αληθινά καλλυντικό προϊόν , κυκλοφόρησε το 1935 και ήταν φυσικά το λάδι Ambre Solaire. Η συνέχεια είναι γνωστή. Λατρεία της ηλιοθεραπείας και αντηλιακά για «άγριο μαύρισμα» με άρωμα καρύδας. Η «ενηλικίωσή» τους ήρθε δεκαετίες αργότερα μαζί με τα πρώτα ανησυχητικά μηνύματα για τις συνέπειες της υπερβολικής έκθεσης στις ακτίνες UV .

Στο σημερινό μας post όμως δεν σκοπεύουμε να μιλήσουμε για το τότε αλλά για το σήμερα και πιο συγκεκριμένα για δύο ενδιαφέρουσες επιστημονικές μελέτες για τα αντηλιακά. Η πρώτη είναι σημαντική γιατί αποδεικνύει ότι παρά τα όσα ακούμε και διαβάζουμε, δεν έχουμε μάθει ακόμα να τα χρησιμοποιούμε σωστά. Η δεύτερη αξίζει να αναφερθεί γιατί τα συμπεράσματά της διαβάστηκαν από τους περισσότερους λάθος-ή δεν διαβάστηκαν καθόλου- με αποτέλεσμα να πυροδοτήσουν μια έκρηξη διαδικτυακής κινδυνολογίας…

Ο δείκτης SPFκαι η…γενναιοδωρία μας. Τα τελευταία χρόνια επιλέγουμε αντηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας, για να εξασφαλίσουμε την προστασία της επιδερμίδας μας από τις σοβαρές βλάβες που προκαλεί η UV ακτινοβολία. Είναι όμως αρκετό; Μελέτη που διενεργήθηκε το 2018 από ερευνητές στο King's College του Λονδίνου επιβεβαίωσε, για μια ακόμα φορά, ότι ο υψηλός δείκτης SPF (30 ή 50) μπορεί να μας εξασφαλίσει αποτελεσματική προστασία από τις βλαβερές επιπτώσεις της UV ακτινοβολίας στο δέρμα, μόνο όταν η ποσότητα αντηλιακού που χρησιμοποιούμε είναι η ενδεδειγμένη.

Οι επιστήμονες ζήτησαν από 16 εθελοντές να εφαρμόσουν αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (SPF50) αλλά σε ποσότητα από 0.75mg, έως 1.3mg ανά τετραγωνικό εκατοστό δέρματος αντί για τη συνιστώμενη που είναι 2.0 mg, και ισοδυναμεί με 1/4 κουταλάκι του τσαγιού, πριν εκτεθούν στον ειδικό προσομοιωτή υπεριώδους ακτινοβολίας του εργαστηρίου. Μετρώντας λοιπόν τη φθορά που προκλήθηκε στο DNA των κυττάρων της εκτεθειμένης περιοχής, διαπίστωσαν ότι όταν το αντηλιακό απλώνεται σε λεπτές στρώσεις -αυτό δηλαδή που κάνουμε συνήθως- ο δείκτης SPF50, προσφέρει, στην καλύτερη περίπτωση, μόλις στο 40% της αναμενόμενης προστασίας!

Οι ερευνητές υπολόγισαν επίσης τα επίπεδα προστασίας ενός αντηλιακού με SPF20, το οποίο θεωρητικά, μπορεί να προστατεύσει εξίσου αποτελεσματικά την επιδερμίδα. Απέδειξαν λοιπόν σε πραγματικές συνθήκες η ποσότητα που χρησιμοποιούμε δεν ξεπερνά το 0,75 mg ανά εκατοστό δέρματος…. Με αποτέλεσμα η προστασία που παρέχει να μειώνεται δραματικά και να ισοδυναμεί με ένα φτωχό SPF4!

Skingurus say: Επειδή στην πράξη είναι μάλλον απίθανο να συμμορφωθούμε με τις υποδείξεις των δερματολόγων και να αρχίσουμε να απλώνουμε το αντηλιακό μας σωστά και γενναιόδωρα, ας φροντίσουμε τουλάχιστον να προσφέρουμε στην επιδερμίδα μας τη μέγιστη δυνατή προστασία επιλέγοντας προϊόντα με υψηλούς δείκτες SPF.

Τελικά, είναι επικίνδυνα τα αντηλιακά; Τα τελευταία χρόνια βρίσκονται μονίμως στο στόχαστρο. Άλλοτε ακούμε ότι τα χημικά φίλτρα είναι καρκινογόνα , άλλοτε ότι τα μικροσωματίδια που περιέχουν είναι επικίνδυνα γιατί απορροφώνται από το δέρμα και βέβαια ότι τα αντηλιακά ευθύνονται για την «επιδημία» ανεπάρκειας βιταμίνης D.

Το φυτίλι της αρνητικής δημοσιότητας πυροδοτήθηκε ξανά στις αρχές Μαΐου από μια μελέτη του FDA (ο ΕΟΦ της Αμερικής) η οποία έδειξε ότι τα δραστικά συστατικά (φίλτρα) των αντηλιακών κάτω από ορισμένες συνθήκες απορροφώνται από το κυκλοφορικό σύστημα. . Εφημερίδες και διαδίκτυο αναπαρήγαγαν αστραπιαία την είδηση -τις πιο πολλές φορές χωρίς καν να διαβάσουν τη μελέτη- και με τίτλους όπως… «Επικίνδυνα αντηλιακά φτάνουν στο αίμα» τρόμαξαν και μπέρδεψαν για μια ακόμη φορά το κοινό.

Εμείς πάλι, πριν σας ενημερώσουμε, προτιμήσαμε να πάμε κατευθείαν στην πηγή, να μάθουμε πώς και γιατί έγινε η μελέτη και κυρίως να καταλάβουμε αν τα συμπεράσματά της θα πρέπει να μας κάνουν να ανησυχούμε.

Ο στόχος

Η μελέτη του FDA με τίτλο “Effect of Sunscreen Application Under Maximal Use Conditions on Plasma Concentration of Sunscreen Active Ingredients" ήταν πιλοτική, μικρής κλίμακας (24 άτομα) και στόχος της ήταν να δώσει πληροφορίες στους ερευνητές για την ανάπτυξη μελλοντικά, νέων κλινικών δοκιμών που θα ερευνούν την ασφάλεια των αντηλιακών προϊόντων.

Η διαδικασία

• 4 διαφορετικά αντηλιακά φίλτρα δοκιμάστηκαν σε 24 εθελοντές (6 για κάθε συστατικό).
• Οι εθελοντές έπρεπε να εφαρμόζουν αντηλιακό στο 75% του σώματός τους, 4 φορές την ημέρα επί 7 συνεχόμενες μέρες, χωρίς να εκτεθούν στον ήλιο.

Τα ευρήματα

• Οι εξετάσεις αίματος στις οποίες υποβλήθηκαν οι συμμετέχοντες έδειξαν ότι όντως υπήρχε απορρόφηση χημικών ουσιών από το αίμα, πάνω από τα επίπεδα που επιτρέπει ο FDA .
• Δεν αποδείχθηκε ότι η απορρόφηση είχε οποιαδήποτε αρνητική συνέπεια στους συμμετέχοντες.

Οι λεπτομέρειες

• Η ποσότητα αντηλιακού που χρησιμοποίησαν οι εθελοντές ήταν διπλάσια από αυτή που συστήνει η επιστημονική κοινότητα .
• Σε κανονικές συνθήκες έκθεσης ο ήλιος διασπά και αποδυναμώνει τις χημικές ουσίες των αντηλιακών, ενώ οι εθελοντές δεν εκτέθηκαν στον ήλιο.

Η επισήμανση των ερευνητών

Το κοινό δεν θα πρέπει να πάψει να χρησιμοποιεί αντηλιακά. Η συστηματική χρήση τους είναι απαραίτητη για την προστασία του δέρματος από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας.

• Σε ανακοίνωση που εξέδωσε την ίδια κιόλας μέρα η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας (AAD), ανέφερε ότι η συγκεκριμένη πιλοτική μελέτη θέτει μεν ένα σημαντικό ζήτημα ασφάλειας για ορισμένα συστατικά των αντηλιακών, η έρευνα όμως θα πρέπει να συνεχιστεί για να διαπιστωθεί κατά πόσο η απορρόφησή τους από την κυκλοφορία του αίματος έχει οποιεσδήποτε επιπτώσεις στην υγεία μας. Επανέλαβε δε την πάγια θέση της ότι το αντηλιακό αποτελεί βασικό στοιχείο ενός ολοκληρωμένου συστήματος φωτοπροστασίας καθώς πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση του μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.

Skingurus say: Φανταστείτε μια ζυγαριά. Από τη μια έχουμε τα ευρήματα μιας μελέτης που δεν γνωρίζουμε ακόμα αν μας αφορούν. Από την άλλη έχουμε απτές αποδείξεις ότι η έκθεση της επιδερμίδας στην υπεριώδη ακτινοβολία χωρίς αντηλιακή προστασία βλάπτει σοβαρά την ομορφιά της και την υγεία μας. Εσείς προς τα πού θα…κλίνατε ;

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...