Όσα γνωρίζουμε -και όσα δεν γνωρίζουμε- για τον ιδρώτα και τα αποσμητικά

Τετάρτη, 27 Μαΐου 2020 Λένα Ιωαννίδου	ΣΩΜΑ

Γιατί ιδρώνουμε; Οι 2-4.000.000 ιδρωτοποιοί αδένες -κατά μέσο όρο 2.600.000- που καλύπτουν σχεδόν όλο το σώμα μας δεν είναι άλλο από το φυσικό σύστημα ψύξης του οργανισμού. Τι σημαίνει αυτό; Η θερμοκρασία του περιβάλλοντος και η θερμοκρασία του σώματός μας είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Κάθε φορά που βρισκόμαστε σε θερμό περιβάλλον, καταβάλλουμε επίπονη σωματική προσπάθεια, βιώνουμε έντονες συναισθηματικές καταστάσεις, ή απλά μας έχει κυριεύσει το άγχος, το σύστημα -δηλαδή ο υποθάλαμος που βρίσκεται στον εγκέφαλο-, σαν άλλος θερμοστάτης, ενεργοποιείται και μέσω της εφίδρωσης αποκαθιστά την ιδανική θερμοκρασία-περίπου 37⁰. Συγκεκριμένα, ο ιδρώτας που παράγεται, εξατμίζεται, ψύχεται και μας επαναφέρει σε κατάσταση ομοιόστασης, δηλαδή ισορροπίας ανάμεσα στο εξωτερικό περιβάλλον και το σώμα.

Το γνωρίζατε; Δεν είναι όλοι οι ιδρωτοποιοί αδένες ίδιοι. Υπάρχουν οι εκκρινείς αδένες που βρίσκονται σε όλο το σώμα-κυρίως όμως στο κεφάλι, στις παλάμες και στα πέλματα- και οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος αποκρινείς που αναπτύσσονται κατά την εφηβεία, σε «κλειστές» ή με έντονη τριχοφυΐα περιοχές, όπως είναι οι μασχάλες και τα γεννητικά όργανα.

Ιδρώνουμε όλοι το ίδιο; Όχι. Για παράδειγμα, οι γυναίκες έχουν περισσότερους ιδρωτοποιούς αδένες, παράγουν όμως μικρότερη ποσότητα ιδρώτα, ενώ στους άνδρες είναι μεν λιγότεροι αλλά πιο ενεργοί. Τα γυμνασμένα άτομα πάλι, κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης ιδρώνουν πιο γρήγορα και ενώ η θερμοκρασία του σώματός τους είναι ακόμα χαμηλή. Αντίθετα, τα άτομα που κάνουν καθιστική ζωή, αν επιχειρήσουν τις ίδιες ακριβώς ασκήσεις θα ζεσταθούν πιο γρήγορα και θα ιδρώσουν πολύ περισσότερο. Επίσης τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα ιδρώνουν πολύ γιατί το λίπος αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος. Η έντονη εφίδρωση συνδέεται επίσης με την εμμηνόπαυση, με τη λήψη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων αλλά και με την υπερβολική κατανάλωση καφέ και αλκοόλ.

Πότε η έντονη εφίδρωση είναι πρόβλημα; Σε ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων η υπερβολική παραγωγή ιδρώτα μπορεί να οφείλεται σε μια διαταραχή που λέγεται υπεριδρωσία. Τα αίτιά της είναι άγνωστα, πιθανολογείται όμως ότι είναι θέμα γονιδίων- σχετίζεται με υπερδραστηριότητα ορισμένων νεύρων. Οι πάσχοντες ιδρώνουν 4 έως 5 φορές περισσότερο από το φυσιολογικό και χωρίς να υπάρχει αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, με τον ιδρώτα να εντοπίζεται στις παλάμες, στα

πέλματα, στο κεφάλι, τον αυχένα και την πλάτη. Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός είναι αυτός που θα μπορέσει να προσφέρει μια αποτελεσματική λύση.

Όχι, ο ιδρώτας δεν μυρίζει...Η οσμή δεν προέρχεται από τον ίδιο τον ιδρώτα- ουσιαστικά, κατά την εφίδρωση εκκρίνονται νερό (99%), χλωριούχο νάτριο και κάλιο. Για την οσμή ευθύνονται τα βακτηρίδια που αναπτύσσονται εύκολα σε θερμό και υγρό περιβάλλον και τρέφονται από τον ιδρώτα των αποκρινών αδένων, έναν επίσης άοσμο ιδρώτα αλλά πιο πηχτό και πλούσιο σε πρωτεΐνες, αμμωνία, λιπίδια και υδατάνθρακες. Όταν βακτηρίδια και ιδρώτας «συναντηθούν», τότε έχουμε κακοσμία…

Πότε είναι καλύτερο να χρησιμοποιούμε αποσμητικό; Οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα αποσμητικά είναι αποτελεσματικότερα όταν η χρήση τους γίνεται σε καθαρή και οπωσδήποτε στεγνή επιδερμίδα, το βράδυ –όταν η θερμοκρασία του σώματος είναι χαμηλότερη και η παραγωγή ιδρώτα μικρότερη- και επαναλαμβάνεται το επόμενο πρωί.

Το γνωρίζατε; Όταν το θερμόμετρο ανεβαίνει και η μέρα σας βρίσκεται ακόμα στη μέση, το να βάλετε αποσμητικό χωρίς προηγουμένως να έχετε σαπουνίσει και στεγνώσει την περιοχή δεν θα σας βοηθήσει να φρεσκαριστείτε και να απαλλαγείτε από την κακοσμία του ιδρώτα.

Αποσμητικά, αντιιδρωτικά ή και τα δύο;. Οι φόρμουλες των αποσμητικών (deodorants), είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να κάνουν το pH του δέρματος στις μασχάλες πιο όξινο, επομένως λιγότερο φιλικό προς τα βακτηρίδια. Δεν σταματούν την εφίδρωση, αλλά προλαμβάνουν την κακοσμία ή απλά, την καλύπτουν με άρωμα. Τα αντιιδρωτικά (antiperspirants) πάλι, ρυθμίζουν την έκκριση του ιδρώτα, φράζοντας παροδικά, το 60% περίπου των ιδρωτοποιών αδένων της μασχάλης. Τα τελευταία χρόνια οι φόρμουλες των αποσμητικών εμπλουτίζονται με ενεργά συστατικά που έχουν και αντιιδρωτική δράση.

7+1 αποσμητικά που μας αρέσουν

1. Dove Talco, αντιιδρωτικό αποσμητικό χωρίς οινόπνευμα, με ¼ ενυδατική κρέμα για αποκατάσταση από τους ερεθισμούς του ξυρίσματος και προστασία μέχρι και 48 ώρες. 2. Nivea, Dry Fresh αποσμητικό /αντιιδρωτικό για ισχυρή 48ωρη προστασία, δοκιμασμένη σε καθημερινές συνθήκες. Χωρίς Αιθυλική Αλκοόλη. 3. Vichy Déodorant Mineral 48H, Roll On αποσμητικό για 48ωρη προστασία, χωρίς άλατα αλουμινίου, parabens και οινόπνευμα. 4. Noxzema Total Protect+, αντιιδρωτικό αποσμητικό spray 48ωρης προστασίας από τον ιδρώτα και την κακοσμία, ειδικά σχεδιασμένο για τον γυναικείο ιδρώτα με σύνθεση ενάντια στα λευκά σημάδια, χωρίς οινόπνευμα. 5. Avène Body Deodorant Efficacite 24h, αποσμητικό 24ωρης αποτελεσματικότητας, χωρίς αλκοόλ και άλατα αλουμινίου, κατάλληλο για το ευαίσθητο δέρμα, μειώνει την αίσθηση υγρασίας, με αντιβακτηριδιακούς παράγοντες και απορροφητική πούδρα. 6. Borotalco Invisible, αποσμητικό spray 48ωρης προστασίας με φόρμουλα κατά των λεκέδων στα ρούχα, μικροτάλκη που απορροφά τον ιδρώτα και 0% αλκοόλη. 7. Sanex Zero% Extra Control αποσμητικό spray 48ωρης προστασίας κατά των οσμών, με 0% άλατα αλουμινίου και 0% αιθυλική αλκοόλη. 8. Rexona Spray Active Invisible αποσμητικό 48ωρης προστασίας από τις οσμές, με τεχνολογία Motionsense.. Δεν αφήνει λευκά και κίτρινα σημάδια στα ρούχα.

...και 2 απαντήσεις στις ανησυχίες σας

Λένε πως τα αποσμητικά/ αντιιδρωτικά είναι καρκινογόνα. Ισχύει; Οι ενώσεις αλουμινίου που περιείχαν αρκετά αντιιδρωτικά, έχουν κατηγορηθεί ότι αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς οιστρογόνων (μιμούνται τη δράση τους), των κυττάρων του μαστού. Όμως η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία έχει αποφανθεί εδώ και πολλά χρόνια (από το 2002) ότι δεν υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ ενώσεων αλουμινίου και καρκίνου του μαστού-δεν έχει ανιχνευτεί περισσότερο αλουμίνιο σε καρκινικά από ό, τι σε υγιή κύτταρα. Στα ίδια συμπεράσματα είχε καταλήξει και μια νεότερη (2016) εκτεταμένη μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας της Δημοκρατίας της Τσεχίας- με ισχυρή ωστόσο σύσταση από τους επιστήμονες, η έρευνα να συνεχιστεί. Τέλος, τον Οκτώβριο του 2019, η Επιστημονική Επιτροπή για την Ασφάλεια των Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφού μελέτησε όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, εξέδωσε οδηγία (με ισχύ από τον Μάρτιο του 2020) σύμφωνα με την οποία, η χρήση των ενώσεων αυτών σε αποσμητικά προϊόντα είναι ασφαλής με την προϋπόθεση ότι η περιεκτικότητά τους δεν είναι μεγαλύτερη από 10,60% για τα σπρέι και 6,25% για τα μη σπρέι. Πάντως οι μεγάλες εταιρείες καλλυντικών έχουν αντικαταστήσει εδώ και καιρό στις συνθέσεις των προϊόντων τους, τις ενώσεις (άλατα) αλουμινίου με τα πιο ασφαλή ορυκτά άλατα, ενώ τα περισσότερα αποσμητικά/αντιιδρωτικά δεν περιέχουν parabens.

Το γνωρίζατε; Το δέρμα μας απορροφά μόλις το 0,012 των ενώσεων αλουμινίου που περιέχει ένα αποσμητικό, το οποίο αντιστοιχεί στο 2,5% της συνολικής ποσότητας αλουμινίου που ανιχνεύεται στο σώμα μας. Το υπόλοιπο απορροφάται, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, από τις τροφές που καταναλώνουμε…

Είναι ανθυγιεινά τα αποσμητικά με αντιιδρωτική δράση; μήπως «παγιδεύουν» τις τοξίνες στον οργανισμό; Όχι. Το 95% των τοξινών αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσω του ήπατος και των νεφρών. Ο ιδρώτας αποτελεί δευτερεύον δίκτυο αποβολής τοξινών. Ο κύριος ρόλος του είναι να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος . Από την άλλη, οι ιδρωτοποιοί αδένες της μασχάλης δεν ξεπερνούν το 1% από τα εκατομμύρια αδένων που βρίσκονται σε όλο το σώμα. Απλώς στην περιοχή αυτή ο ιδρώτας γίνεται αντιληπτός γιατί δεν μπορεί να εξατμιστεί εύκολα.

Αγκώνες και γόνατα. Δύο περιοχές του σώματος που αντιστέκονται σθεναρά στις προσπάθειές μας να...  

Το ακαταμάχητο σύμβολο γοητείας και θηλυκότητας, αναδεικνύεται ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Για να διατηρήσουν...  

Ακόμη κι αν δεχτούμε πως η λεπτή από τη φύση της επιδερμίδα δημιουργεί τις ιδανικές προϋποθέσεις,...  

Ένα σπασμένο νύχι είναι απλά, ένα ενοχλητικό «ατύχημα». Όταν όμως γίνεται ... κατά συρροή, ίσως...  

Όσο οι χαμηλές θερμοκρασίες καλά κρατούν, η επιδερμίδα, μέσα σε βαριά ρούχα, υποφέρει και το δείχνει....  

Η άνοιξη είναι εδώ και η ιδέα ότι πολύ σύντομα θα χρειαστεί να αποκαλυφθούμε, μας εξιτάρει και συγχρόνως...  

Μιλάμε συνεχώς για το πώς θα διατηρήσουμε την επιδερμίδα του προσώπου μας νεανική, αλλά κατά κανόνα...