​Inflammaging: ένα «λάθος», που μας γερνά πρόωρα.

Δευτέρα, 15 Νοεμβρίου 2021 Λένα Ιωαννίδου	ΠΡΟΣΩΠΟ

Είστε μονίμως στρεσαρισμένες; η διατροφή σας είναι εκτός ελέγχου; η επιδερμίδα σας αισθάνεται υπερβολικά έντονα το κρύο που αρχίζει πια να δυναμώνει; Προσέξτε γιατί είναι πολύ πιθανό η επιδερμίδα σας να βρίσκεται στα…πρόθυρα του "inflammaging"*. Η νέα αυτή λέξη της ομορφιάς που ακούγεται ολοένα και πιο συχνά τελευταία, περιγράφει, πώς, μια αλυσίδα μικροφλεγμονών κάτω από την επιφάνειά της, επιταχύνει τη διαδικασία γήρανσης. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Trivia: Ο όρος Inflammaging -ένας συνδυασμός των λέξεων “inflammation” που σημαίνει φλεγμονή και “aging”, δηλαδή γήρανση- επινοήθηκε για πρώτη φορά από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Μπολόνια Claudio Franceschi, PhD, και ξεκίνησε ως μια θεωρία που συνέδεε τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις στο δέρμα με τα αίτια πολλών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.

Οι «καλές» φλεγμονές…

Όταν κάτι συμβαίνει στην εξωτερική στιβάδα του δέρματος, όταν δέχεται δηλαδή ένα ερέθισμα, μια «επίθεση», ή όταν ένας ιστός τραυματιστεί, ενεργοποιείται ο φυσικός αμυντικός μηχανισμός του (τα κύτταρα Langerhans) και «ειδοποιεί» τις κατώτερες στιβάδες να κάνουν την επόμενη κίνηση που, τις περισσότερες φορές, είναι η έκκριση φλεγμονωδών ουσιών (κυτοκίνες, ισταμίνη κ.α.). Η φλεγμονή που προκαλούν, δίνει με τη σειρά της σύνθημα στο ανοσοποιητικό σύστημα να ξεκινήσει τη διαδικασία επούλωσης. Μακροφάγα κύτταρα και ειδικά ένζυμα -μεταλλοπρωτεϊνάσες ή MMP’s-, "καθαρίζουν" την περιοχή και αποδομούν τον ιστό που έχει υποστεί φθορά για να δημιουργηθεί στη θέση του ένας νέος, υγιής ιστός. Οι οξείες, τοπικές φλεγμονές, είναι ορατές- εκδηλώνονται μέσα σε ελάχιστα λεπτά ως λίγες ώρες με ερύθημα, οίδημα και θερμότητα- και υποχωρούν μόλις το ερέθισμα πάψει να υφίσταται. Είναι δε χρήσιμες -όσο και να μας ενοχλούν- γιατί η παρουσία τους μαρτυρά ότι η άμυνα του δέρματος λειτουργεί…ρολόι.

…και οι «κακές»

Υπάρχουν όμως και κάποιες αόρατες μικροφλεγμονές που συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια του δέρματος, είναι επίμονες και χρόνιες-διαρκούν από μήνες ως και δεκαετίες- και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την ευαισθητοποίηση της επιδερμίδας και την πρόωρη εμφάνιση σημαδιών γήρανσης.

Πώς προκαλούνται; Οι ελεύθερες ρίζες, είτε προκαλούνται από εξωγενείς είτε από ενδογενείς παράγοντες, είναι για το δέρμα ένας «εχθρός», τον οποίο, το ανοσοποιητικό σύστημα αποκρούει με τον τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω: προκαλεί μικροφλεγμονές και στη συνέχεια παράγει ένζυμα που επανορθώνουν τις φθορές που προξενούν στα κύτταρά του. Σύμφωνα με τους επιστήμονες όμως, όταν δέχεται καθημερινά «μαζική» επίθεση ελευθέρων ριζών, το σύστημα αποσυντονίζεται και η φλεγμονώδης αντίδραση γίνεται χρόνια. Τα κύτταρα Langerhans υπερφορτώνονται, στέλνουν μπερδεμένα μηνύματα και τα ΜΜΡ’s μη μπορώντας να διακρίνουν την οξεία από τη χρόνια φλεγμονή, καταστρέφουν κατά λάθος και υγιείς ιστούς, συγκεκριμένα, ίνες κολλαγόνου, ελαστίνης και γλυκοζαμινογλυκάνες (GAG’S), όπως είναι το υαλουρονικό οξύ. Και σαν να μην έφτανε αυτό, τα «λάθη» τους, πυροδοτούν τη δημιουργία περισσότερων φλεγμονών και τον σχηματισμό νέων ελευθέρων ριζών! Αυτό το πολύπλοκο δίκτυο μοριακών αντιδράσεων οδηγεί εντέλει τα κύτταρα σε οξειδωτικό στρες :

· Η λειτουργία του προστατευτικού φραγμού διαταράσσεται και η επιδερμίδα παρουσιάζει σημάδια αφυδάτωσης και ευαισθητοποίησης-αντιδρά υπερβολικά στο παραμικρό ερέθισμα.

· Η παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης αρχίζει να φθίνει.

· Η ικανότητα των κυττάρων να επιδιορθώνουν τις φθορές τους και να ανανεώνονται, μειώνεται.

Με άλλα λόγια, το δέρμα υφίσταται τις συνέπειες του inflammaging και σιωπηρά, αρχίζει να γερνά…

Τι «φουντώνει» το inflammaging;

Κάθε ερεθιστικός παράγοντας που προκαλεί φλεγμονώδεις αντιδράσεις στην επιδερμίδα ή πυροδοτεί τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών. Εξωγενείς παράγοντες μπορεί να είναι η ζέστη ή το κρύο περιβάλλον, η βλάβη από την UV ακτινοβολία, η αστική ρύπανση, ο καπνός του τσιγάρου αλλά και η χρήση «επιθετικών» προϊόντων περιποίησης. Στους ενδογενείς παράγοντες πάλι, περιλαμβάνονται η ηλικία, η μη ισορροπημένη διατροφή, η έλλειψη ύπνου και κυρίως το στρες. Η…λίστα όμως με τους ερεθιστικούς παράγοντες φαίνεται να είναι ανεξάντλητη…

· Τα τελευταία δύο χρόνια, εξαιτίας της καθημερινής χρήσης μάσκας, ακόμα και γυναίκες που δεν είχαν ποτέ αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, είδαν την επιδερμίδα τους να ταλαιπωρείται από ερεθισμούς, ερυθρότητα και εξάρσεις ακμής-το φαινόμενο της maskne- και να γίνεται υπερευαίσθητη, επομένως περισσότερο ευάλωτη στο inflammaging.

· Σύμφωνα με μια πρόσφατη ανακάλυψη των Εργαστηρίων Vichy, κατά την εμμηνόπαυση παρατηρείται αύξηση των επιπέδων της κορτιζόλης της ορμόνης του στρες. Το φαινόμενο αυτό εντείνει την αλλοίωση του επιδερμιδικού φραγμού και μειώνει τις φυσικές αμυντικές λειτουργίες του δέρματος με συνέπεια, οι μικροφλεγμονές να μειώνουν ακόμα περισσότερο τη σύνθεση νέου κολλαγόνου και η απώλεια όγκου και πυκνότητας στο ώριμο δέρμα να επιταχύνεται.

Μπορούμε να το προλάβουμε;

Οι ειδικοί τονίζουν ότι να περιορίσουμε το inflammaging θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος των κυττάρων να διατηρούνται σε ένα υγιές επίπεδο. Πώς θα τα καταφέρουμε; Υιοθετώντας ένα πιο ισορροπημένο lifestyle και εντάσσοντας στην καθημερινή ρουτίνα περιποίησης συνθέσεις που θα ενισχύσουν την αμυντική γραμμή της επιδερμίδας και θα κατευνάσουν έγκαιρα τις αντιδράσεις της.

Μειώνουμε το στρες. Τα υψηλά επίπεδα στρες οδηγούν στην αύξηση της παραγωγής κορτιζόλης- η οποία σε μεγάλες ποσότητες δεν διαφέρει από μια τοξίνη- και στη δημιουργία φλεγμονής. Η στρεσαρισμένη επιδερμίδα αφυδατώνεται, γίνεται ευάλωτη στις φθορές από το περιβάλλον-λεπταίνει η κερατίνη στιβάδα και τα κενά που εμφανίζει, επιτρέπουν στις ακτίνες UV να τη διαπεράσουν ευκολότερα- και χάνει με ταχύτερους ρυθμούς το κολλαγόνο που τη στηρίζει . Η φθορά σε κυτταρικό επίπεδο είναι τέτοια που την κάνει να δείχνει ακόμα και 10 χρόνια μεγαλύτερη από όσο πραγματικά είναι!

Προσέχουμε τι τρώμε. Για να έχουμε πολύ καλύτερες πιθανότητες να αποτρέψουμε μια φλεγμονή, οι τροφές που καταναλώνουμε θα πρέπει να «δουλεύουν» υπέρ της επιδερμίδας και όχι εναντίον της. Το διαιτολόγιό μας θα πρέπει να είναι ισορροπημένο και υγιεινό. Να είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, καλά λιπαρά (ωμέγα 3) και συστατικά με αντιφλεγμονώδη δράση και φτωχό σε κόκκινο κρέας, ζάχαρη, επεξεργασμένους υδατάνθρακες, κορεσμένα λίπη και trans λιπαρά .

Αποφεύγουμε τις υπερβολές. Έκθεση στον ήλιο και κάπνισμα είναι δύο lifestyle συνήθειες που μας φέρνουν πιο κοντά στο inflammaging αφού πυροδοτούν τον σχηματισμό ελεύθερων ριζών και πολλαπλασιάζουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις της επιδερμίδας με αποτέλεσμα να εκφυλίζονται ραγδαία οι ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης .

Επενδύουμε στο… beauty sleep. Η έλλειψη ύπνου προκαλεί στρες – και το αντίστροφο- που, με τη σειρά του, γίνεται αφορμή να εκκρίνεται περισσότερη κορτιζόλη και να πυροδοτεί τη φλεγμονή, με αποτέλεσμα η επιδερμίδα να ευαισθητοποιείται και να παρουσιάζονται εξάρσεις ακμής , αλλεργικές αντιδράσεις και σημάδια πρόωρης γήρανσης. Προσπαθούμε επομένως να εξασφαλίζουμε καθημερινά 8 ώρες ύπνου, φροντίζοντας να έχουμε κλείσει προηγουμένως όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές -και το κινητό! -γιατί, όπως έχουμε ξαναπεί, το μπλε φως που εκπέμπουν είναι μια ακόμα πηγή ελευθέρων ριζών…

Θωρακίζουμε την επιδερμίδα. Εκτός από την απαραίτητη αντηλιακή προστασία, επιλέγουμε συνθέσεις με συστατικά που ενδυναμώνουν τον προστατευτικό φραγμό και το μικροβίωμα της επιδερμίδας, προλαμβάνουν το οξειδωτικό στρες και τις μικροφλεγμονές των κυττάρων, ενισχύοντας τους αμυντικούς μηχανισμούς τους και κατευνάζουν τις ενεργές εξάρσεις ευαισθησίας. Τα τοπικά αντιοξειδωτικά έχει αποδειχθεί ότι είναι ευεργετικά όχι μόνο για την αντιμετώπιση των σημαδιών φωτογήρανσης αλλά και για την προστασία από το inflammaging. Αναζητάμε επομένως προϊόντα με υψηλές συγκεντρώσεις βιταμινών Α (ρετινόλη), C και Ε όπως και με φυτικά εκχυλίσματα, αρκετά από τα οποία περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες (επιγαλλογατεχίνες, πολυφαινόλες κ.α.) που λειτουργούν και ως αναστολείς των MMP’s. Στην αγορά τέλος, μπορούμε να βρούμε αρκετά ενυδατικά προϊόντα, εμπλουτισμένα με αντιφλεγμονώδη και καταπραϋντικά συστατικά φυτικής προέλευσης, που περιορίζουν τα ορατά σημάδια της στρεσαρισμένης, ευαισθητοποιημένης επιδερμίδας.

Στο ίδιο μήκος κύματος με την επιδερμίδα του προσώπου οι ανάγκες της ευαίσθητης περιοχής γύρω από...  

Είναι, χωρίς αμφιβολία, τα συστατικά-πολυεργαλεία που προσφέρουν άμεσα ορατά αποτελέσματα στην όψη...  

Το δέρμα είναι ίσως το μοναδικό όργανο του ανθρώπινου σώματος που, όταν «δυσανασχετεί», αντιδρά....  

Λίγο οι αλλεργίες της άνοιξης που μπήκε επίσημα χθες, λίγο οι ρύποι της πόλης, συνήθως όμως, ένα...  

Η θερμοκρασία στην πόλη αρχίζει να ανεβαίνει. Kαι η επιδερμίδα, όσο και εμείς, θα αναζητά όλο και...  

Αν ξεχωρίζει για κάτι η σύγχρονη βιομηχανία της ομορφιάς είναι η πληθώρα των ενεργών συστατικών...  

Ενυδατώνουμε καθημερινά, και καλά κάνουμε, την επιδερμίδα. Όμως το να τροφοδοτούμε το δέρμα συστηματικά...