Φλεγμονή: το άλλο όνομα της γήρανσης;

Παρασκευή, 4 Νοεμβρίου 2022 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Συνήθως την αντιμετωπίζουμε σαν κάτι κακό παρόλο που στην πραγματικότητα η φλεγμονή είναι μια ζωτική λειτουργία άμυνας του οργανισμού μας. Πάντως, τα τελευταία χρόνια αποτελεί για τον ιατρικό κόσμο πεδίο ευρύτατης επιστημονικής έρευνας και για τη βιομηχανία της ομορφιάς «hot topic», καθώς ολοένα και περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι ευθύνεται για πολλά, από την ακμή και τη ροδόχρου νόσο, ως την τριχόπτωση (!), κυρίως όμως για την πρόωρη γήρανση της επιδερμίδας, ένα φαινόμενο που είναι πλέον γνωστό ως inflammaging. Ας δούμε λοιπόν τι ακριβώς συμβαίνει στο δέρμα μας όταν...χτυπάει κόκκινος συναγερμός!

Φλεγμονή είναι...οι εξής δύο

Υπάρχουν δύο ειδών φλεγμονές: οι οξείες και οι χρόνιες.

1. Η οξεία φλεγμονή είναι η άμεση αντίδραση του οργανισμού σε έναν ερεθιστικό παράγοντα. Όταν η εξωτερική στιβάδα του δέρματος δέχεται μια «επίθεση», ή όταν ένας ιστός του τραυματιστεί, ενεργοποιείται ο φυσικός αμυντικός μηχανισμός του (τα κύτταρα Langerhans) και «ειδοποιεί» τις κατώτερες στιβάδες να κάνουν την επόμενη κίνηση, μια βιοχημική διαδικασία που, τις περισσότερες φορές, είναι η έκκριση φλεγμονωδών ουσιών (κυτοκίνες, ισταμίνη κ.α.). Η φλεγμονή που προκαλούν, είναι αυτή που δίνει σύνθημα στο ανοσοποιητικό σύστημα των κυττάρων να ξεκινήσει τη διαδικασία επούλωσης. Οι οξείες, τοπικές φλεγμονές, είναι ορατές- εκδηλώνονται μέσα σε ελάχιστα λεπτά ως λίγες ώρες με ερύθημα, οίδημα και θερμότητα- και υποχωρούν μόλις το ερέθισμα πάψει να υφίσταται.
2. Η χρόνια φλεγμονή, αυτή που συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια του δέρματος και συνδέεται με την ευαισθητοποίηση της επιδερμίδας και το inflammaging, είναι μια επίμονη και παρατεταμένη αντίδραση -διαρκεί από μήνες ως και δεκαετίες- στις επιθέσεις των ελευθέρων ριζών. Κάτω από κανονικές συνθήκες, το ανοσοποιητικό σύστημα των κυττάρων, προκαλεί αόρατες μικροφλεγμονές και παράγει ειδικά ένζυμα (μεταλλοπρωτεϊνάσες ή απλά MMP's) τα οποία αποδομούν τον ιστό που έχει υποστεί φθορά -κυριολεκτικά τον "μασάνε"- για να δημιουργηθεί στη θέση του ένας νέος, υγιής ιστός. Όμως, όταν δέχεται καθημερινά «μαζική» επίθεση ελευθέρων ριζών, το σύστημα υπερφορτώνεται και σταδιακά, ιδίως μετά τα 30, αποσυντονίζεται. Μη μπορώντας να διακρίνει την οξεία από τη χρόνια φλεγμονή, καταστρέφει κατά λάθος και υγιείς ιστούς, ίνες κολλαγόνου, ελαστίνης και δομικές πρωτεΐνες (π.χ. υαλουρονικό οξύ), ενώ συγχρόνως, πυροδοτεί τη δημιουργία περισσότερων φλεγμονών και τον σχηματισμό νέων ελευθέρων ριζών οδηγώντας εντέλει τα κύτταρα σε οξειδωτικό στρες.

Και τότε...

• Η λειτουργία του προστατευτικού φραγμού διαταράσσεται, η επιδερμίδα εμφανίζει σημάδια αφυδάτωσης και αντιδρά υπερβολικά στο παραμικρό ερέθισμα.
• Η παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης αρχίζει να φθίνει.
• Η ικανότητα των κυττάρων να επιδιορθώνουν τις φθορές τους και να ανανεώνονται, μειώνεται.
• Τα σημάδια του inflammaging αρχίζουν να γίνονται ορατά και η επιδερμίδα δείχνει πρόωρα γηρασμένη.

Τι πυροδοτεί τη φλεγμονή;

Κάθε ερεθιστικός παράγοντας εξωγενής ή ενδογενής, που προκαλεί φλεγμονώδεις αντιδράσεις στο δέρμα ή ευνοεί τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών. Η ζέστη ή το κρύο, η βλάβη από την UV ακτινοβολία, η αστική ρύπανση, ο καπνός του τσιγάρου, η χρήση «επιθετικών» προϊόντων περιποίησης αλλά και η ηλικία, η μη ισορροπημένη διατροφή, η έλλειψη ύπνου και πάνω από όλα το στρες.

Μπορούμε να την προλάβουμε; και πώς;

Σε μεγάλο βαθμό ναι. Μολονότι οι ειδικοί λένε ότι δεν θα αποφύγουμε τη χρόνια φλεγμονή εφόσον ποτέ δεν θα απαλλαγούμε 100% από τις ελεύθερες ρίζες, μπορούμε να την περιορίσουμε αν φροντίσουμε ώστε οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος των κυττάρων να διατηρούνται σε ένα υγιές επίπεδο. Πώς;

Μειώνοντας το στρες. Η στρεσαρισμένη επιδερμίδα -από κούραση, κακή ποιότητα ύπνου ή και από την έκθεση στην αστική ρύπανση- αφυδατώνεται, ευαισθητοποιείται και χάνει με ταχύτερους ρυθμούς το κολλαγόνο που τη στηρίζει . Η φθορά σε κυτταρικό επίπεδο είναι τέτοια που την κάνει να δείχνει ακόμα και 10 χρόνια μεγαλύτερη από όσο πραγματικά είναι!

Αλλάζοντας-κακές-συνήθειες. Η υπερβολική έκθεση στη UV ακτινοβολία και στο μπλε φως που εκπέμπουν οι ηλεκτρονικές συσκευές , όπως και ο καπνός του τσιγάρου πυροδοτούν τον σχηματισμό ελεύθερων ριζών και πολλαπλασιάζουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις με αποτέλεσμα να εκφυλίζονται ραγδαία οι ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης και να χάνεται η σφριγηλότητα της επιδερμίδας.

Προσέχοντας τι τρώμε. Επιλέγουμε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, καλά λιπαρά (ωμέγα 3) και συστατικά με αντιφλεγμονώδη δράση και φτωχό σε κόκκινο κρέας, ζάχαρη, επεξεργασμένους υδατάνθρακες, κορεσμένα λίπη και trans λιπαρά.

Θωρακίζοντας την επιδερμίδα. Εκτός από την απαραίτητη αντηλιακή προστασία, επιλέγουμε συνθέσεις με συστατικά που ενδυναμώνουν τον προστατευτικό φραγμό και το μικροβίωμα της επιδερμίδας, προλαμβάνουν το οξειδωτικό στρες και τις μικροφλεγμονές των κυττάρων ή αναστέλλουν τη δράση των MMP's. Αναζητάμε επομένως προϊόντα εμπλουτισμένα με βιταμίνες Α (ρετινόλη), C, Ε, πεπτίδια και φυτικά εκχυλίσματα με αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και καταπραϋντικές ιδιότητες.

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...