Χρόνια φλεγμονή: η αόρατη αιτία γήρανσης

Τρίτη, 15 Δεκεμβρίου 2015 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Όταν ακούτε τη λέξη φλεγμονή, πιθανότατα το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο νου είναι το ερύθημα, το οίδημα και ο πόνος. Δεν κάνετε λάθος, μόνο που αυτά είναι τα ορατά συμπτώματα οξείας ή τοπικής φλεγμονής, η αντίδραση δηλαδή του οργανισμού όταν κάποιος ιστός –π.χ. στο δέρμα- έχει ερεθιστεί , τραυματιστεί ή μολυνθεί.

Αντίθετα, η χρόνια φλεγμονή, είναι αόρατη. Θεωρείται αιτία πολλών ασθενειών και για το λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια αποτελεί για τον ιατρικό κόσμο πεδίο ευρύτατης επιστημονικής έρευνας. Η χρόνια φλεγμονή όμως αναγνωρίζεται σήμερα από τους ειδικούς και ως μια από τις κυριότερες αιτίες πρόωρης γήρανσης . Οι μικροφλεγμονές, όπως τις αποκαλούν, συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια της επιδερμίδας. Διαρκούν από λίγες μέρες ως και δεκαετίες και γερνούν με αργό ρυθμό το δέρμα. Τι τις προκαλεί; μα, ο «συνήθης ύποπτος», οι ελεύθερες ρίζες.

Πώς θα την εντοπίσουμε;

Παρόλο που η χρόνια φλεγμονή δεν δρα φανερά, ορισμένα εξωτερικά σημάδια προδίδουν την ύπαρξή της: μπορεί η αίσθηση δυσανεξίας και ξηρότητας σε μια επιδερμίδα που «τραβάει» , ξεφλουδίζει και κοκκινίζει με το παραμικρό ή προβλήματα όπως είναι οι δυσχρωμίες και η ροδόχρους νόσος, να έχουν τη ρίζα τους στη χρόνια φλεγμονή. Ακόμα όμως κι αν δεν υπάρχουν ορατά συμπτώματα, στις βαθύτερες στιβάδες της επιδερμίδας έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία της φθοράς.

Αλυσιδωτές αντιδράσεις

Η λίστα με τους παράγοντες που συνδέονται έμμεσα με τη χρόνια φλεγμονή των κυττάρων είναι μεγάλη: η μόλυνση του περιβάλλοντος , οι ακτίνες UV και το ηλιακό ερύθημα που προκαλούν, το στρες, ο καπνός του τσιγάρου, οι ακραίες κλιματολογικές συνθήκες, η ζάχαρη και οι τοξίνες στο διαιτολόγιό μας, αλλά και τα επιθετικά συστατικά των καλλυντικών πυροδοτούν τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες μεταβάλλουν τον προστατευτικό υδρολιπιδικό φραγμό της επιδερμίδας, επιτρέποντας σε ρύπους και αλλεργιογόνα να διεισδύσουν στις βαθύτερες στιβάδες της και προκαλούν αλυσιδωτές φλεγμονώδεις αντιδράσεις που ευαισθητοποιούν το δέρμα και το γερνούν πρόωρα.

Ο "καταρράκτης" φλεγμονωδών αντιδράσεων, ξεκινά με την ενεργοποίηση των ελευθέρων ριζών και τελειώνει με την απελευθέρωση των …διαβόητων ΜΜΡ ‘s.

Τα παμφάγα ένζυμα

Τα MMP’s (μεταλλοπρωτεϊνάσες), είναι μια ομάδα ενζύμων τα οποία κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, ενεργοποιούνται όταν ένας ιστός εμφανίσει οξεία φλεγμονή εξαιτίας ενός τραύματος ή μιας μόλυνσης. Ρόλος τους είναι να τον αποδομήσουν- στην κυριολεξία τον «μασάνε»- έτσι ώστε να δημιουργηθεί στη θέση του ένας νέος, υγιής ιστός και να ολοκληρωθεί η διαδικασία της επούλωσης. Στην περίπτωση όμως της χρόνιας φλεγμονής, τα ΜΜΡ’s αποσυντονίζονται και αποδομούν υγιείς ιστούς και συγκεκριμένα, ίνες κολλαγόνου, ελαστίνης και γλυκοζαμινογλυκάνες (GAG’S)- δομικές πρωτεΐνες υπεύθυνες για την ενυδάτωση της επιδερμίδας, με πιο γνωστή το υαλουρονικό οξύ. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την οξεία από τη χρόνια φλεγμονή. Το «λάθος» τους όμως, έχει σαν συνέπεια τη δημιουργία περισσότερων φλεγμονών, τον σχηματισμό νέων ελευθέρων ριζών και σταδιακά, τη λέπτυνση και επιπεδοποίηση της γραμμής που χωρίζει το χόριο από την επιδερμίδα και την εγκατάσταση σημαδιών πρόωρης γήρανσης στην επιφάνειά της. Φαύλος κύκλος δηλαδή....

Μάλιστα, μετά τα 30, οι ΜΜΡ’s αρχίζουν να καταστρέφουν το κολλαγόνο και την ελαστίνη ακόμα κι όταν δεν υπάρχει φλεγμονή. Σε συνδυασμό με την φυσιολογική μείωση της παραγωγής των ινών αυτών, που παρατηρείται όσο μεγαλώνουμε, οι ρυτίδες και η χαλάρωση μοιάζουν να είναι αναπόφευκτες. Μήπως όμως μπορούμε να κάνουμε κάτι;

Κοκτέιλ πρόληψης

Οι ειδικοί λένε ότι δεν θα αποφύγουμε τη χρόνια φλεγμονή εφόσον δεν μπορούμε να απαλλαγούμε 100% από τις ελεύθερες ρίζες. Μπορούμε όμως να την περιορίσουμε, επιλέγοντας για την καθημερινή φροντίδα της επιδερμίδας, καλλυντικές συνθέσεις με αντιφλεγμονώδη συστατικά, κυρίως φυτικής προέλευσης, όπως είναι η αλόη, το πράσινο τσάι, το χαμομήλι, η βρόμη, η γλυκόριζα και τα θαλάσσια εκχυλίσματα (φύκια) αλλά και βιοτεχνολογικής όπως είναι τα πεπτίδια. Επίσης, αν θέλουμε να μιλάμε για ολοκληρωμένη προστασία της επιδερμίδας δεν μπορούμε να παραλείψουμε τα αντιοξειδωτικά, που δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες, την «αρχή του κακού». Τέλος, σε αρκετές αντιγηραντικές συνθέσεις μπορούμε να εντοπίσουμε ενεργά συστατικά που λειτουργούν ως αναστολείς των MMP’s , εμποδίζουν δηλαδή την ενεργοποίηση των ενζύμων που καταστρέφουν το κολλαγόνο, την ελαστίνη και το υαλουρονικό οξύ. Το ρόλο αυτό αναλαμβάνουν συνήθως η ρετινόλη, η βιταμίνη C, τα εκχυλίσματα φυτών, λουλουδιών (π.χ. η το τριαντάφυλλο ή η καλέντουλα) και φυκιών, το τζίντζερ, το λευκό και πράσινο τσάι και ορισμένες αντιοξειδωτικές ουσίες (π.χ. η επιγαλλογατεχίνη, η ρεσβερατρόλη κ.α.).

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...