Οι δύο όψεις της απολέπισης

Πέμπτη, 16 Ιουνίου 2016 Λένα Ιωαννίδου	ΠΡΟΣΩΠΟ

Ο κύκλος της αναγέννησης: Είναι γνωστό ότι το δέρμα αποτελείται από διαφορετικά στρώματα, τις στιβάδες. Τα κύτταρα που καλύπτουν την επιφανειακή στιβάδα της επιδερμίδας, ονομάζονται κερατινοκύτταρα και λειτουργούν σαν ένα αμυντικό φράγμα, το οποίο εμποδίζει τόσο την απώλεια των αποθεμάτων υγρασίας του οργανισμού μας όσο και την «εισβολή» ξένων σωμάτων από το περιβάλλον. Έχουν μορφή κεράτινων φολίδων, οι οποίες συγκρατούνται μεταξύ τους με τη βοήθεια των δεσμοσωμάτων -ένα είδος πρωτεΐνης- και των λιπιδικών δεσμών, για να καλύψουν και να προστατεύσουν- όπως τα κεραμίδια μιας στέγης- τις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος. Το ταξίδι των κυττάρων προς την επιφάνεια της επιδερμίδας ξεκινά κάθε είκοσι οχτώ ημέρες περίπου, από τη βασική στιβάδα. Εκεί γεννιούνται τα νέα κύτταρα για να ακολουθήσουν την προδιαγεγραμμένη πορεία τους. Να διασχίσουν τις ανώτερες στιβάδες της επιδερμίδας, να φτάσουν στην επιφάνειά της, να κερατινοποιηθούν -χάνοντας το 60% της περιεκτικότητάς τους σε νερό- και στη συνέχεια να πέσουν, «σπρωγμένα» από την επόμενη σειρά κυττάρων. Η φυσιολογική διαδικασία απολέπισης ξεκινά τη στιγμή που οι συνεκτικοί δεσμοί της κερατίνης στιβάδας θα «επιτρέψουν» στα νεκρά κύτταρα να αποκολληθούν από την επιδερμίδα.

Όμως η φυσιολογική αυτή διαδικασία αναγέννησης, ο κύκλος της ζωής των κυττάρων, μετά τα 25 αρχίζει να διαρκεί πολύ, φτάνοντας ακόμα και στους δύο μήνες, ενώ ταυτόχρονα οι δεσμοί που συγκρατούν τα «κεραμίδια της στέγης» στη θέση τους, δείχνουν να αποσυντονίζονται. Έτσι, τα κύτταρα παραμένουν συσσωρευμένα στην επιφάνεια για περισσότερο χρόνο και η επιδερμίδα ασφυκτιά, το χρώμα της να χάνει την ομοιογένειά του και η όψη της γίνεται θαμπή, τραχιά και άτονη.

Τα προϊόντα απολέπισης επεμβαίνουν στο σημείο αυτό, βοηθώντας την επιδερμίδα να απαλλαγεί από το περιττό «φορτίο» της.

Ενεργητική ή παθητική; Ίσως η …πατέντα του πρώτου scrub σώματος να ανήκει στους άντρες αθλητές της Αθήνας των κλασικών χρόνων, οι οποίοι καθάριζαν την επιδερμίδα τους τρίβοντάς τη με ένα μείγμα από πηλό, άμμο, ελαφρόπετρα και στάχτη! Για πολλά χρόνια, πάντως, η πλέον διαδεδομένη και αποτελεσματική μέθοδος για την απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων από την επιφάνεια της επιδερμίδας του προσώπου και του σώματος, ήταν η χρήση ενός σπόγγου λούφας ή λίφι (αποξηραμένος καρπός, από ένα είδος κολοκύθας, το λεγόμενο «σφουγγάρι της στεριάς») . Τα πρώτα καλλυντικά προϊόντα απολέπισης περιείχαν μικροσκοπικούς ακανόνιστους κόκκους στερεών φυτικών ουσιών ή, αργότερα, συνθετικούς σφαιρικούς μικρόκοκκους –οι τελευταίοι αρχίζουν πάντως να αποσύρονται μιας και αποδείχθηκε ότι βλάπτουν σοβαρά το περιβάλλον . Η μέθοδος της απομάκρυνσης των νεκρών κυττάρων της επιδερμίδας με την τριβή ονομάζεται φυσική, μηχανική ή ενεργητική απολέπιση.

Πριν αρκετά χρόνια, η κοσμητολογία ανακάλυψε έναν εναλλακτικό τρόπο απολέπισης, εκ των έσω, τα ένζυμα φρούτων και τα άλφα και βήτα υδροξυοξέα , ουσίες που προέρχονται από φυσικές πηγές όπως, π.χ., το ζαχαροκάλαμο, το μήλο ή το γάλα (ΑΗΑ), ή χημικές συνθέσεις (ΒΗΑ). Η δράση των προϊόντων αυτών είναι κερατολυτική, δηλαδή «σπάει» τους δεσμούς της κερατίνης στιβάδας, με αποτέλεσμα τα νεκρά κύτταρα να απομακρύνονται ταχύτερα και τα νέα κύτταρα να επιταχύνουν το ρυθμό ανόδου τους. Ανάλογη αλλά έμμεση δράση έχει και η ρετινόλη η οποία διεγείρει την κυτταρική ανανέωση. Η μέθοδος αυτή ονομάζεται χημική ή παθητική απολέπιση.

Η φωτεινή όψη της απολέπισης...

Η τακτική απολέπιση, θεωρείται από την πλειονότητα των ειδικών βασικό «όπλο» αντιγήρανσης, ιδίως γύρω στα 35 αλλά και νωρίτερα, εφόσον έχει αποδειχτεί ότι σε ακραίες κλιματολογικές συνθήκες -καλοκαίρι και ηλιοθεραπεία-, στο μολυσμένο περιβάλλον της πόλης ή σε συνθήκες στρες υπάρχει κίνδυνος να διαταραχθεί ο φυσιολογικός ρυθμός ανανέωσης των κυττάρων ακόμα και της νεανικής επιδερμίδας. Οι υπέρμαχοι της θεωρίας αυτής, μάλιστα, τονίζουν πως με την απολέπιση το δέρμα «αναπνέει» καλύτερα- ενεργοποιείται η μικροκυκλοφορία- και μακροπρόθεσμα βελτιώνεται η σφριγηλότητα και η ελαστικότητα της επιδερμίδας. Επιπλέον, πολλά από τα προβλήματα της επιδερμίδας -όπως η ξηρότητα ή η λιπαρότητα- μπορούν να επιλυθούν αφαιρώντας απλώς και μόνο τα νεκρά κύτταρα από την επιφάνειά της. Για παράδειγμα , ένα από τα χαρακτηριστικά της ξηρής επιδερμίδας , είναι η υπερβολική συγκέντρωση νεκρών κυττάρων. Στις περιπτώσεις αυτές η χρήση -με μέτρο- ενός ήπιου προϊόντος απολέπισης προσφέρει εντυπωσιακή βελτίωση, με την προϋπόθεση ότι ακολουθεί πάντα μια πλούσια κρέμα ενυδάτωσης. Από την άλλη, οι ρύποι, σε συνδυασμό με τα συσσωρευμένα νεκρά κύτταρα και το σμήγμα, ευθύνονται για το φράξιμο των πόρων και την εμφάνιση ακμής. Για παράδειγμα, στις λιπαρές ή με τάση για ακμή επιδερμίδες, το σαλικυλικό οξύ, ένα από τα πιο γνωστά οξέα φρούτων, όχι μόνο προσφέρει ήπια απολέπιση αλλά ταυτόχρονα ενεργοποιεί την κυτταρική ανανέωση και συμβάλλει στην καταπολέμηση της ακμής.

...και η σκοτεινή

Η συχνή απολέπιση μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα προβλήματα φωτοευαισθησίας όταν η επιδερμίδα είναι λεπτή και ευαίσθητη ή όταν υπάρχει πρόβλημα ευρυαγγειών. Ακόμα και το πιο ήπιο scrub δεν πρέπει να εφαρμόζεται περισσότερο από μία φορά την εβδομάδα, γιατί σε περίπτωση κατάχρησης, η επιδερμίδα παρουσιάζει έντονες κοκκινίλες, σημάδι ότι η άμυνά της είναι πλέον μικρή στις εξωτερικές επιθέσεις. Επίσης, η ταυτόχρονη χρήση προϊόντων απολέπισης και καλλυντικών με οξέα φρούτων ή ρετινόλη ταλαιπωρεί και ερεθίζει την επιδερμίδα. Σε περιπτώσεις ακμής, η μηχανική απολέπιση (με έντονο scrub) μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα και να μολύνει την επιδερμίδα. Τέλος, η συχνή χρήση προϊόντων που προκαλούν απολέπιση δεν συνιστάται για την ώριμη επιδερμίδα, καθώς η αποκατάσταση της επιφανειακής στιβάδας, μετά την απολέπιση, γίνεται με αργούς ρυθμούς. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνες που έχουν διεξαχθεί, η απολέπιση (τόσο η μηχανική όσο και η χημική) μπορεί να δημιουργήσει αντί να λύσει προβλήματα, αν δεν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι ήδη από την ηλικία των 25-30 χρόνων ο κυτταρικός μεταβολισμός αρχίζει να επιβραδύνεται. Ταυτόχρονα με τις πρώτες εμφανείς επιπτώσεις της φωτογήρανσης στο δέρμα παρατηρείται σταδιακή μείωση του ρυθμού ανανέωσης των κυττάρων, η φυσιολογική διαδικασία απολέπισης χάνει το «συγχρονισμό» της και παύει να απομακρύνει τα νεκρά κύτταρα στο σωστό χρόνο. Επιδεικνύοντας, επομένως, υπερβάλλοντα ζήλο και επιμένοντας να επιταχύνουμε τεχνητά, το ρυθμό ανανέωσης των κυττάρων αντιμετωπίζουμε ένα σοβαρό κίνδυνο: να απογυμνωθεί, τελικά, η επιδερμίδα από τον προστατευτικό της μανδύα. Και αυτό είναι εύκολο να γίνει όταν τα νεκρά κύτταρα απομακρύνονται «βιαστικά» αλλά, λόγω του μειωμένου ρυθμού παραγωγής νέων, η διαδικασία αντικατάστασής τους -έγκαιρα και στην απαιτούμενη ποσότητα- δεν γίνεται ομαλά. Το πρόβλημα αυτό - είναι πιθανό να παρουσιαστεί όχι μόνο στις ώριμες αλλά και σε ξηρές ή ευαίσθητες επιδερμίδες.

7 κανόνες ασφαλείας

1. Μη συνδυάζετε ταυτόχρονα πολλά απολεπιστικά προϊόντα.
2. Μην παραλείπετε την αντηλιακή προστασία με υψηλό δείκτη SPF. Μετά την απολέπιση ή όταν χρησιμοποιείτε προϊόντα με οξέα φρούτων ή ρετινόλη, η ευαισθησία της επιδερμίδας απέναντι στον ήλιο είναι αυξημένη. Πολλοί δερματολόγοι πάντως προτείνουν η απολέπιση να γίνεται βράδυ, μετά το ντεμακιγιάζ και πριν την κρέμα νύχτας-επιπλέον, θα βοηθήσει τα ενεργά συστατικά της να διεισδύσουν ευκολότερα.
3. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείτε προϊόντα με ΑΗΑ ή ρετινόλη όχι στην καθημερινή ρουτίνα περιποίησης αλλά τρεις, τέσσερις φορές το χρόνο, σαν ειδική κούρα ανανέωσης.
4. Αν η επιδερμίδα σας αντιδρά στη χρήση ενός προϊόντος peeling, διακόψτε μεν τη χρήση αλλά μην πανικοβληθείτε. Ίσως η επιδερμίδα σας να μη «νιώθει» καλά με τη συγκεκριμένη φόρμουλα και όχι με το σύνολο των προϊόντων της κατηγορίας αυτής.
5. Αν το προϊόν που χρησιμοποιείτε δεν περιέχει κόκκους, αλλά κάνει χημική ή ενζυματική απολέπιση, δεν χρειάζεται να τρίψετε την επιδερμίδα σας. Όταν ξεπλυθείτε, το νερό θα συμπαρασύρει τα νεκρά κύτταρα που έχουν ήδη «ξεκολλήσει» από την επιφάνεια της επιδερμίδας με τη βοήθεια των ΑΗΑ.
6. Αν έχετε ευαίσθητη επιδερμίδα, η απολέπιση μπορεί να περιοριστεί ακόμα και στη μια φορά ανά 15 ημέρες με ένα ήπιο προϊόν απολέπισης. Αν είναι υπερευαίσθητη μπορείτε να απομακρύνετε τα νεκρά κύτταρα τρίβοντας απλώς απαλά την επιδερμίδα σας με ένα μαλακό κομμάτι φανέλας .
7. Μη χρησιμοποιήσετε ποτέ ένα προϊόν απολέπισης για το σώμα -εκτός αν υπάρχει ειδική ένδειξη στη συσκευασία- για να αφαιρέσετε τα νεκρά κύτταρα από την επιδερμίδα του προσώπου σας. Τα προϊόντα σώματος περιέχουν πιο τραχείς κόκκους, για να δρουν καλύτερα σε δύσκολες περιοχές, όπως τα γόνατα ή οι αγκώνες.

Στο ίδιο μήκος κύματος με την επιδερμίδα του προσώπου οι ανάγκες της ευαίσθητης περιοχής γύρω από...  

Είναι, χωρίς αμφιβολία, τα συστατικά-πολυεργαλεία που προσφέρουν άμεσα ορατά αποτελέσματα στην όψη...  

Το δέρμα είναι ίσως το μοναδικό όργανο του ανθρώπινου σώματος που, όταν «δυσανασχετεί», αντιδρά....  

Λίγο οι αλλεργίες της άνοιξης που μπήκε επίσημα χθες, λίγο οι ρύποι της πόλης, συνήθως όμως, ένα...  

Η θερμοκρασία στην πόλη αρχίζει να ανεβαίνει. Kαι η επιδερμίδα, όσο και εμείς, θα αναζητά όλο και...  

Αν ξεχωρίζει για κάτι η σύγχρονη βιομηχανία της ομορφιάς είναι η πληθώρα των ενεργών συστατικών...  

Ενυδατώνουμε καθημερινά, και καλά κάνουμε, την επιδερμίδα. Όμως το να τροφοδοτούμε το δέρμα συστηματικά...