Αντηλιακά ή βιταμίνη D;   Ένα ανύπαρκτο δίλημμα, ένας επικίνδυνος μύθος.

Δευτέρα, 3 Ιουλίου 2017 Λένα Ιωαννίδου	EXPERT'S CORNER

Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή προ-στεροειδής ορμόνη. Οι πιο σημαντικές μορφές της είναι η D3 (χοληκαλσιφερόλη) την οποία λαμβάνουμε από τις τροφές και η D2 (εργοκαλσιφερόλη) που παράγεται με τη μεσολάβηση της UV ακτινοβολίας.

Η σύνθεση: Το σώμα μας σχηματίζει προδρόμους της βιταμίνης D με την παρουσία του ηλιακού φωτός . Τις ουσίες αυτές μετατρέπουν τα νεφρά σε ενεργή βιταμίνη D, η οποία διοχετεύεται σε όλο το σώμα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Ο οργανισμός μας, σε ποσοστό 90%, συνθέτει βιταμίνη D μέσω της απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας UVB από το δέρμα. Η σύντομη και επαναλαμβανόμενη καθημερινή έκθεση των άνω άκρων και του προσώπου στον ήλιο, από τις 10-2, χωρίς αντηλιακό (για 3-15 λεπτά οι ανοιχτοί φωτότυποι ή 15-30 λεπτά οι σκούροι φωτότυποι), αρκεί για να συνθέσουμε την ποσότητα βιταμίνης D που χρειαζόμαστε. Το υπόλοιπο 10% το προσλαμβάνει από τις ελάχιστες τροφές που περιέχουν σε φυσική μορφή, βιταμίνη D (τα λιπαρά ψάρια, το συκώτι και το αυγό) και από ορισμένα τρόφιμα (γάλα, δημητριακά κ.α.) τα οποία είναι πλέον ενισχυμένα με βιταμίνη D .

Τι κάνει: Η πιο γνωστή δράση της βιταμίνης D είναι η αύξηση της απορρόφησης του ασβεστίου και του φωσφόρου που λαμβάνουμε από τις τροφές, για τη διατήρηση υγιών οστών και την προστασία του οργανισμού από την οστεοπόρωση και την οστεομαλακία- οι D2 και D3 ελέγχουν επίσης την απορρόφηση πολύτιμων μετάλλων (σίδηρο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο) από το έντερο. Χωρίς επαρκή αποθέματα βιταμίνης D, το σώμα μας δεν μπορεί να τα επεξεργαστεί, με συνέπεια να μειώνεται η ανθεκτικότητα και η σκληρότητα των οστών . Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια, η βιταμίνη D είναι απαραίτητη και για έναν ακόμα λόγο: βοηθά έμμεσα στη μείωση των φλεγμονών και στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος, καθώς, με την παρουσία της, βοηθά τα κύτταρα να έχουν πρόσβαση στη «βιβλιοθήκη» του DNA- εκεί υπάρχουν όλες οι πληροφορίες που χρειάζονται για να αμυνθούν απέναντι στις επιθέσεις που δέχονται καθημερινά ή να προσαρμοστούν στις συνθήκες που αντιμετωπίζουν κάθε φορά.

Όταν η βιταμίνη D λιγοστεύει

Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D (30-100 ng/ml.: επάρκεια . 10-30 ng/ml: ανεπάρκεια. < 10 ng/ml. : έλλειψη ) λέγεται ότι έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Τι φταίει όμως και τα αποθέματα λιγοστεύουν; Σύμφωνα με μελέτη του πανεπιστημίου Harvard, οι κυριότεροι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στον σχηματισμό βιταμίνης D , είναι:

• Το γεωγραφικό πλάτος -μεγαλύτερο από 35" - των χωρών που βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο (η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στους 34"-41"). Όσο πιο απομακρυσμένες είναι από τον Ισημερινό, τόσο λιγότερη είναι η UVB ακτινοβολία που δέχονται κατά τους χειμερινούς μήνες.
• Τα αιωρούμενα σωματίδια και οι ρύποι στο μολυσμένο αέρα των πόλεων : απορροφούν τις ακτίνες UVB , μειώνοντας την παραγωγή βιταμίνης D .
• Η μελανίνη του δέρματος: δρα σαν φίλτρο κατά της UVB ακτινοβολίας (τα άτομα με σκούρο φωτότυπο χρειάζονται περισσότερο ήλιο για να συνθέσουν βιταμίνη D σε σύγκριση με τα ανοιχτόχρωμα άτομα).
• Το σωματικό βάρος : παρόλο που το λίπος φαίνεται ότι λειτουργεί ως αποθήκη τροφοδοσίας βιταμίνης D για τον οργανισμό σε περίπτωση ανεπάρκειας, άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα έχουν χαμηλά επίπεδα D λόγω μειωμένης βιοδιαθεσιμότητας της βιταμίνης .
• Η ηλικία: Η ικανότητα παραγωγής βιταμίνης D από τον οργανισμό αρχίζει να μειώνεται μετά τα 50. Επιπλέον, σε σύγκριση με νεότερα άτομα, τα επίπεδα της ουσίας η οποία, με τη μεσολάβηση της υπεριώδους ακτινοβολίας μετατρέπεται σε πρόδρομο της βιταμίνης D, είναι πολύ χαμηλότερα.

Και τα αντηλιακά;

Στους παραπάνω αρνητικούς παράγοντες , οι επιστήμονες πράγματι προσθέτουν και τη χρήση αντηλιακών, με το σκεπτικό ότι τα φίλτρα που περιέχουν, μπλοκάρουν τις UVB, επομένως μειώνουν θεωρητικά, τα επίπεδα της βιταμίνης D -παρεμποδίζουν τον σχηματισμό της. Σπεύδουν ωστόσο να συμπληρώσουν ότι στην πράξη, οι επιπτώσεις της χρήσης αντηλιακού στα επίπεδα βιταμίνης D, δεν μπορεί να θεωρούνται σοβαρές καθώς ελάχιστα άτομα χρησιμοποιούν το αντηλιακό σε τέτοια ποσότητα ώστε να μπλοκάρει το 100% των UVB και τόσο σωστά, ώστε να καλύπτει το 100% της επιφάνειας της επιδερμίδας.

Για να στηρίξουν την άποψή τους αναφέρονται και σε μελέτη που διεξάχθηκε πριν λίγο καιρό στην Αυστραλία στο πλαίσιο της οποίας μια ομάδα ενηλίκων εκτέθηκε στον ήλιο φορώντας αντηλιακό, ενώ στη δεύτερη δόθηκε μια κρέμα placebo- η οποία δεν περιείχε αντηλιακά φίλτρα . Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, δεν παρατηρήθηκε καμία διαφορά στα επίπεδα της βιταμίνης D ανάμεσα στις δύο ομάδες.

Την ίδια άποψη έχει και η δρ. Ελένη Βαβουράκη, Ιατρικός Σύμβουλος Εταιρείας ΚΟΡΡΕΣ: «Τα τελευταία χρόνια, γίνεται συχνά συζήτηση για τη σύνδεση της συστηματικής χρήσης αντηλιακών με την παρατηρούμενη έλλειψη βιταμίνης D, κυρίως στον πληθυσμό των αναπτυγμένων χωρών. Οι κλινικές μελέτες δεν έχουν αποδείξει ότι η καθημερινή χρήση αντηλιακού οδηγεί σε έλλειψη βιταμίνης D. Ακόμα και όταν χρησιμοποιούμε το αντηλιακό μας με τον ιδανικό τρόπο, ως προς την ποσότητα και τη συχνότητα, ένα μικρό ποσοστό UV ακτινοβολίας φτάνει στο δέρμα, καθώς ο SPF 15 συγκρατεί το 93% της ακτινοβολίας, ο SPF 30 το 97% και ο SPF 50 το 98%. Το 2-7% που μένει εκτός προστασίας είναι αρκετό για τη σύνθεση της βιταμίνης D, ιδίως στις περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια σε όλη τη διάρκεια του έτους, όπως η Ελλάδα».

Παρόλα αυτά, δεν είναι λίγοι οι θιασώτες της αντίθετης άποψης, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι θα πρέπει να αποφεύγουμε τα αντηλιακά γιατί οι συνέπειες για τον οργανισμό από την ανεπάρκεια της βιταμίνης D είναι πολύ πιο σοβαρές από την έκθεση της επιδερμίδας στις ακτίνες UVB χωρίς προστασία.

Η πραγματικότητα όμως τους διαψεύδει. Οι κίνδυνοι από την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι απείρως μεγαλύτεροι από την ανεπάρκεια του οργανισμού σε βιταμίνη D. Όπως αποδεικνύουν εκατοντάδες μελέτες αλλά και η κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων μελανώματος, ο καρκίνος του δέρματος συνδέεται σχεδόν αποκλειστικά με την υπερέκθεση της απροστάτευτης επιδερμίδας στην υπεριώδη ακτινοβολία . Ακόμα και η φωτογήρανση από την ίδια αιτία, που οδηγεί στην πρόωρη εμφάνιση ρυτίδων, χαλάρωσης και πανάδων, έστω κι αν δεν είναι ασθένεια, δεν παύει να απασχολεί σοβαρά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.

Η θέση της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας πάνω στο θέμα είναι σαφής : «δεν υπάρχει επιστημονικά αποδεδειγμένο, ασφαλές όριο, στα επίπεδα έκθεσης στις ακτίνες UV που να επιτρέπει τη μέγιστη σύνθεση βιταμίνης D, χωρίς να αυξάνεται ο κίνδυνος καρκίνου του δέρματος». Σύμφωνα δε με την Ακαδημία, η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να καλυφθεί εύκολα και με ασφάλεια, με την προσθήκη στο διαιτολόγιό μας τροφών που περιέχουν ή ενισχύονται με βιταμίνη D ή με τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής .

Είναι γεγονός ότι κάποιες γυναίκες μεγαλώνουν πιο όμορφα από κάποιες άλλες. Γιατί; Διότι από καθαρή...  

Η υψηλή περιεκτικότητά της σε δραστικά συστατικά είναι η προφανής απάντηση. Όμως τα πράγματα δεν...  

Εδώ και αρκετά χρόνια, η βιομηχανία καλλυντικών, θέλοντας να συμβαδίσει με το πανίσχυρο πλέον trend του...  

«Διεισδύει σε βάθος, δρα στην καρδιά των κυττάρων…». Όλες έχουμε κάποια στιγμή αναρωτηθεί τι ακριβώς...  

Το πέρασμα στην ωριμότητα που σηματοδοτεί η δεκαετία των 50 συνοδεύεται από μία σειρά έντονων αλλαγών...  

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική...  

Αν οι εντυπωσιακές «λέξεις-κλειδιά» στην ετικέτα μιας καλλυντικής κρέμας ήταν η μόνη σας πηγή ενημέρωσης...